R. X. Maksudov, I. S. Hayitov

Turkiston, Buxoro va Xivada paxta ekiladigan maydonlarining
kо‘payishi. (ming desyatina hisobida)
Yillar
Turkistonda
Buxoro va
Xivada
Jami
1900
221.0
125,0
346,0
1905
198.1
80,0
278,1
1910
350,8
110,0
460,8
1915
350,1
146,0
496,1
Umuman, 30 yilda 1885 yildan 1915 yilgacha о‘lkada paxta
maydonlari umumiy ekin maydonlarining 14 foizidan 44 foiziga yetdi.
О‘z navbatida 1864-1913 yillarda yoki 50 yil ichida Turkistonda paxta
tayyorlash 21 barobardan ortiq kо‘payib 25 ming tonnadan 532 ming
tonnaga yetdi. Ammo, bu ham hali Rossiyaning paxtaga bо‘lgan
ehtiyojini 70 fizga qondirardi xalos.
Shunday qilib, о‘lkada paxtachilikning bu qadar jadal rivojlanishi
oqibatida birinchidan, paxtachilik Turkiston dehqonchiligining asosiy
sohasi bо‘lib qoldi, ikkinchidan, paxtachilik agrotexnika asosiga
kо‘chirildi, ya’ni uni yetishtirish uchun yangi yerlar о‘zlashtirildi, ariqlar
qazildi, о‘g‘itlardan foydalanish yо‘lga qо‘yildi, urug‘chilik va
agrotexnika bilimlari qо‘lanila boshlandi,