R. X. Karlibayeva, A. A. Temirov korxonalarni

 
Qisqacha xulosalar 
Kapital - tabiiy va mehnat resurslari bilan bir qatorda ishlab chiqarishning 
muhim omillaridan hisoblanadi. Kapital–ishlab chiqarishdan foyda olish maqsadida 
kiritilgan avanslashgan qiymat. Korxona kapitali uzoq va qisqa muddatli xarakterdagi 
moliyalashtirish manbalari hisobidan shakllanadi. Bu manbalarni jalb etish korxona 
uchun muayyan xarajatlarni talab etadi. Korxona kapitali hajmiga nisbatan foizlarda 
aks etgan bunday xarajatlar majmuasi 
korxona kapitali qiymati
(bahosi)ni o‗zida 
mujassamlashtiradi.
Biroq, kapitalning o‗rtacha bahosini hisoblashning asosiy 
maqsadi faqat yuzaga kelgan holatni baholashdan iborat emas, balki endi jalb 
qilinayotgan pul birligining qiymatini aniqlash va bu qiymatni kapital mablag‗lari 
budjetini tuzishda diskontlash koeffitsienti sifatida qo‗llashdan ham iborat. Kapital 
tarkibi uzoq muddatli xaraketrga ega bo‗lgan xususiy va zayom vositalarining 
nisbatini anglatadi. Kapital tarkibini boshqarish moliyaviy menejmentning eng 

---

80 
muhim va murakkab vazifalaridan biri hisoblanadi. U xususiy va zayom 
manbalarining shunday optimal nisbatini aks ettiruvchi, kapitalning aralash
tarkibini tuzishdan iboratki, unda umumiy kapital xarajatlar minimallashtirilib, 
korxonaning bozor qiymati maksimallashtiriladi. Kapital tarkibi korxonaning bozor 
bahosiga bevosita ta‘sir ko‗rsatadi. Harakatdagi korxonaning bozor bahosi uning 
kelgusidagi pul oqimlarini baholash bilan aniqlanadi. Hisoblash daromadlilik 
darajasiga asoslangan diskontlash stavkasini tanlash va kutilayotgan riskni baholash 
bilan bog‗liq.
Nazorat savollari 
1.
Korxona kapitali bahosi deganda nimani tushunasiz? 
2.
Korxona kapitali bahosi qanday omillar ta‘siri ostida shakllanadi? 
3.
Korxona kapitali qiymatini aniqlash qanday bosqichlarda amalga oshiriladi? 
4.
Kapital bahosini aniqlash uchun qanday manbalar muhim hisoblanadi? 
5.
Aksionerlik kapitalining bahosini aniqlashning uchta usuli mavjud va ular 
qaysilar? 
6.
Kapital tarkibi qanday tushunchani anglatadi? 

---

81