R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

ushbu belgiga ega edi. 
Bunda endi nomustaqil
leksemalar olishi kerakka o'xshaydi. Yo‘q, bunday emas. Chunki
nom ustaqil 
leksema 
goh 
lug‘aviy 
ma’no 
ifodalash, 
goh
ifodalam aslik xossasiga ega emas. Ziddiyatning ikkinchi a’zosi [+]
belgisiga egam i? U (ya’ni mustaqil leksemalar) h a m i sh a
«lug‘aviy m a ’no ifodalay olish» belgisiga ega bo'lib, boshqa xil
vazifada q o lla n ila olmaydimi? Yo‘q, u bunday xususiyatga ega
emas; o ld in g i ziddiyatda ko‘rib o ‘tganimizdek, mustaqil leksema
«lug‘aviy m a ’no ifodalay olmaslik» belgisiga ega bo‘la oladi. [-]
belgisiga liam ega. Demak, keyingi «ziddiyat» ziddiyat emas.
Ziddiyat liso n iy birlikning mohiyatini, substansial tabiatini o ‘zida
aks ettirnnog‘i lozim. Aks holda «sun’iy» ziddiyat kelib chiqadi.
Boshqa zid d iyat kabi noto‘liq ziddiyat ham obyektiv va xohish-
irodam izga bog‘liq emas.
Darajali ziddiyat a’zolari kamida uchta bo’iib, bir belgi
(ziddiyat beigisi) ning o ‘sib borishiga ko‘ra a ’zolar qator hosil
qiladi. 
IVlasalan, 
tilning ko‘tarilishiga ko‘ra' unli .fonemalar
48

---

darajalanishi quyidagicha: 
[a] - [e\ - [i] yoki [o] - [o'] - [«].
Bunda belgi birinchi a’z o d a kuchsiz, ikkinchi a’zoda o'rtacha va
keyingi a’zoda kuchli y o k i aksincha, bo'lishi mumkin. Darajali
2
iddiyat ham barcha sath birliklarida uchraydi. Masalan, leksikada
[ninni\-[chaqaloq]-[go ‘dak\ -[bola\..., 
[turq]-[bashara\-[bet\-\yuz\
[cheh-ra]..., morfologiyada [harakat nomi]-[sifatdosh]-[ravishdosh]