R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

vinsur orqali gap qolipiga kiradi. Bu yoyiq unsur gapda kesim, ega,
h o l m avqeini egallashi rnumkin:
kesim : 
Mening orzum - qizim Muniraning yosh rassomlar ijodiy
fe s tiv a li 
butun jahon bosqichi mintaqa tanlovida yuqori o ‘rinni
egallashi; ega: Qizim Muniraning yosh rassomlar ijodiy festivali butun
ja h o n bosqichi mintaqa tanlovida yuqori o ‘rinni egallashi — mening
orzun-i; hol: Qizim Muniraning yosh rassomlar ijodiy festivali butun
366

---

ja hon bosqichi m in ta q a tanlovida yuqori o ‘rinni egallaganligidan biz
behad ruhlandik.
Demak, d a stla b k i nutqiy hosila gap tarkibiga kiritilsa, undagi
asosiy kengayuvchi unsur 
(egal las hi) gapning konstruktiv b o ‘lagiga
aylanadi, sifat o ‘zgarishiga 
uchraydi, 
gap qolipiga bevosita
daxldorlik kasb e t a d i . Lekin un in g kengaytiruvchilari u orqali — gap
qolipiga bilvosita alo q a d o r b o ‘ladi, ular mavqeidagi o ‘zgarish sifat
o ‘zgarishi darajasida. b o ‘lmaydi.
So‘z va gap 
kengaytim vchilari bir-biriga aylanib turadigan
hodisa. Masalan, 
K ech a kelgan bolani tanimadim gapida kecha so‘zi
kelgan so‘zining k engaytiruvchisi. Lekin Bola kecha keldi? gapida u
gap kengaytiruvchisi m aqom ini olgan. Birinchi birikuvda u
kelgan
so'zshaklidagi z a m o n ma’nosiga bog'langan. Ikkinchi gapda esa
so‘zshakl kesimlik 
kategoriyasi tarkibidagi 
zamon 
ma’nosiga
daxldor. 
Kecha k e lg a n bola birikuvidagi kelgan so‘zshakli zamon