R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

49-jadval
E
H
W
Pm
0 ‘qi
▲
Kitobni
-di
Jahongir
tez
Oldingi gapda bevosita g a p kesimidagi v?m)ga daxldorlik kasb
etib turgan 
Jahongir v a tez so‘zlari kesimdagi atov birligi (W)
kengaytiruvchisi bo‘lg an
kitobni so‘zshaklining aktanti hisoblangan
o'qigan so‘zining kengaytiruvchilaridir.
Ko‘rinadiki, 
gapning konstruktiv tizimidan 
faqat 
(Pm)ga
bog'langan hokim a’z o o 'rin oladi. Hokim uzvga tobelangan,
ergashib kelayotgan aktant n utqiy gap tarkibidagina bo‘ladi. Nutqiy
gap qanchalik kengaym asin, u, kengaymagan ko‘rinishida bo‘lgani
kabi, lisoniy strukturaga bir xil daxldor bo'ladi. Misolga murojaat
qilamiz: 
Shavkat tayyorlanayotganda bexabar edi. Bu gapning
Struktur 
sxemasi quyidagicha (50-jadval):
______________________ _____ ___________
50-jadval
E
H
W
Pm
Shavkat
tayyorlan ayotganda
bexabar
edi
Bunda b o ‘laklarning barchasi bir so‘z bilan ifodalangan.
So‘zning har 
bin q a n c h a lik kengaysa ham, gapning lisoniy
strukturaga m unosabati o ‘zgarmaydi. Gapning 
Olimlikni orzu qilgan
Shavkat pedagogika universitetini imtiyozli diplom bilan tamomlab,
magistraturaga 
kirish 
uchun tayyorlanayotganda 
o ‘z faoliyatiga
daxldor bu gaplardan bexabar edi tarzidagi kengaygan ko'rinishi