R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

m a’noviy valentligini 
to‘ldiradi. T o‘ldimvchi faqat kesimgagina
boglanmaydi. Q u yid a gi gaplarga diqqat qiling: 
1. Kitobni olib kel.
2. Kitobni olib kelishni unutma. 3. Kitobni keltirish sening vazifang.
4. Kitobni tushun ishning yaxshi tomonlari k o ‘p.
Ko'rinadiki, to'ldiruvchi birinchi gapda kesimga (
olib kel),
ikkinchi gapda toMdiruvchiga 
(olib kelishni), uchinchi gapda egaga
(keltimh), to‘rtinchi gapda aniqlovchiga (tushunishning) bog’langan.
Kesimga bog‘langanda ham u nd agi (P m) ma’nolariga emas, balki
Wga «tortiladi» — u n in g m a ’nosini muayyanlashtirishga xizmat
qiladi. T o‘ldiruvchi q a y si gap bo‘lagiga aylanishidan qat’i nazar,
shu bo‘lak ifodalanayotgan f e ’lning ma’nosini muayyanlashtiradi.
T o ‘ldiruvchi so‘z kengaytim vchisi bo‘lganligi bois, u kengay-
tirayotgan ma’nosi m uayyanlashayotgan so‘z gap bo'lagi inaqomiga
ega bo'lmasligi h am m u m k in . Yuqorida aytilganidek, kes m, ega,
hoi gapning konstruktiv bo‘lak;lari bo'lib, to ‘ldiruvchi va aniqlovchi
357

---

bo‘lak n in g 
bo‘laklari sifatida keladi. Bu, ayniqsa, kengaygan
ravishdosh, sifatdosh, harakat nomi gap bo‘laklari modeliga ega
bo'lganda, yaqqol ko‘zga tashlanadi. E’tibor bering: 1. 
Shalola
kitobn i keltirdi. 2. Kecha kitobni keltirgan Shalola bugun kelmadi.
B irin ch i gapda 
kitobni to‘Idirnvchisi kesimga bog‘langan. Ikkinchi
gapda 
esa aniqlovchiga (
keltirgan) tobelangan. Birinchi gapda
to ‘ldiruvchi 
kesim (