R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

tarkibiy uzvlari — leksik va morfologik sathlarning birgalikdagi
harakati ko'zga tashlanadi. Gap uchun lug‘aviy va morfologik omil
hamkorligi yetarli emas. Uning uchun sintaksisning xos omili —
sintaktik o ‘rin zarur boladi. Sintaktik o ‘rin esa qurilmaning o ‘ziga
xos tugal ohang bilan namoyon bo‘lishini taqozo qiladi. Bundan
ko‘rinadiki, 
fonetik omil sintaktik tugaliikka yalcun yasaydi.
Demak, gapda tilning barcha sathlari - leksik, morfologik,
sintaktik va fonetik satlilar yaxlit vujud sifatida namoyon bo‘ladi,
voqelanadi. Quyida u laming har biriga bir butunlikning bo‘lakiari
sifatida alohida-alohida to ‘xtalamiz.
G apning 
shakllanishida 
leksik 
om il. 
Fikr tushunchalarsiz
bo'lmagani kabi nutqiy gap asosida ham, awalo, so‘z yotadi. Zero,
gap asosidagi atov birligi — voqelangan leksema. Leksemaning
guruhlanishida ham etakchi omildan biri sifatida ularning sintaktik
imkoniyati yotishi bejiz; emas. Shu boisdan tilshunoslikda gap
bo'laklari v a so‘z munosabati ustuvor masaladai biri. Gap
bo'iaklari turli mustaqil so'z turkumi bilan ifodalanaveradi. Biroq
har bir gap bo‘lagi uchun ma’lum bir so‘z turkumi ko‘proq
xoslangan bo'ladi — semantik va grammatik xossalari bilan ma’lum
bir gap boTagi vazifasiga mos so‘zlar bor. Masalan, «kesim
vazifasida 
kelish 
uchun 
ko'proq 
fe’l 
xoslangan»
(I.I.M eshchaninov.) Ega, to'ldiruvchi vazifasida, asosan, ot va ot
vazifasidagi s o ‘z keladi. Bu so‘z turkumlarining umumiy m a’noviy
tabiati va grammatik xususiyati bilan belgilanadi. Masalan, ot
turkumi k o‘proq tobe bo‘lak (ega, to'ldiruvchi, aniqlovchi)