R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

o ‘qi-ya -
o 'q iy, bar-mazih - bor-may.
K o ‘rinadiki, 
bormaydi, o ‘qimaydigan
fe'l 
shakllaridagi 
(-/na)
va (-y ) q o ‘shim chalari alohida-alohida
g ra m m a tik k o ‘rsatkich. B unda 
(-n a )
boMishsizlik, (-y ) e sa kelasi
z a m o n shakli.
F e’ln in g 
harakat 
n o m i 
uch u n b o'lislisiz 
shakl 
[-maslik]
k o'rsatk ich i: 
ketish
— 
ketmaslik, aytish — aytmaslik, ko'rinmoq
-
k o ‘rinmaslik
kabi.
198

---

D em ak, 
b o ‘l i s h l i - b o ‘lis h s iz lik
kategoriyasining 
U G M s i
«harakatning 
so d ir
b o ‘ l i s h / b o ‘lm a slig in i 
f e ’l 
birikuvchanligiga
laichsiz ta ’sir ko‘ rsatish a s o s id a ifo d a la sh » b o 'lib , bu U G M [0],
[-ma],
[ -
m ay/m asdan], [~ m a slik \
k o 'rsa tk ich la ri orqali ifodalanadi.
B o iis h li- b o 'lis h s iz lik fe ’l g a n isb a tlik m utlaq va d o im iy belgi
em as. Chunki n isb a tin i y o 'q o t g a n f e ’llar 
(ko'ra, osha
) f e ’llikdan
chiqib ketadi. L e k in f e ’l n i n g a y rim shakllari, xususan, m aqsad
ravishdoshi 
(
o'qigani, 
borgani
), 
a y r im
harakat tarzi 
shakllari
(
yiqilayozdi, tugatayozdi
) t o 'la q o n li fe ’ l b o ‘lsa-d a, b o 'lish siz shaklda