R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

ravishdosh va sifa td o sh shakllari so'zsh ak ln in g «keyingisi b ilan »
aloqasini ifodalaydi. O ‘z g a lo v c h i kategoriyasining harakat 
nom i
shakli hamda subyektiv b a h o k ategoriyasi bu jihatdan m o ‘t a d il.
Aloqa-niunosabat kategoriyalari
Aytilganidek, a lo q a -m u n o s a b a t (sintaktik) kategoriyalari s o ‘z
turkum iga emas, balki g a p b o ‘laklariga, s o ‘zn in g sintaktik m a v q eig a
xos. Aniqrog‘i, s o ‘z m a ’lurn b ir turkum ga xos bo‘lganligi uch u n
em as, balki qaysi ga p b o ‘lagi vazifasida kelayotganligiga, 
gapda
qanday sintaktik v a z ifa bajarayotganligiga qarab a lo q a -m u n o sa b a t
shaklini qabul qiladi. B ir o q b u n d a s o ‘z turkum ining k o 'p r o q qaysi
gap bo'lagi vazifasiga x o s la n g a n lig i 
h am m uhim a h a m iy a tg a ega.
M asalan, ot turkum i k o ‘proq to b e m avqeda kelib, ega, t o ‘ld ir u v c h i,
qaratqich aniqlovchi v a zifa la rin i bajaradi. K esim vazifasida k e lish g a
esa fe’l turkumi x o sla n g a n . S h u n in g u ch u n bu bir qarashda k e lish ik
otga, kesimlik shakli e s a fe ’lg a xo sd ek tasn w u r uyg‘o ta d i. Bu —
gram m atik illuziya. A s lid a b a rch a m ustaqil so ‘z turkum ining barcha
gap b olald ari v a z ifa sid a kela o lish i haqidagi «aksioma» m azk u r
shakliarning s o ‘z tu r k u m la r ig a m un osab atin i yaqqol n a m o y o n
qiladi.
S o ‘z turkum ining gap bo‘lak lari vazifasiga xoslanishi tu r lic h a
ekan, a lo q a -m u n o sa b a t sh a k lin in g ularning har biridagi v o q e la n is h i
o ‘ziga xos. Q uyida h a r bir so‘z turkum i m isolida bu o ‘z ig a xoslik
tahlil etiladi.
A loqa-m unosabat 
sh a k lin in g
f e ’lda voqelanishini