R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

],
[o‘tirmoq\,
[
chiqmoq
], 
[ketmoq], [boshlamoq], [bo'lmoq]
kabi 40 dan
ortiq fe’l ham keng q o lla n ila d i. Harakat tarzi shakllarini hosil
qiluvchi 
ko‘m akchi 
fe ’l 
aslida 
lug‘aviy 
m a’n o li 
fe ’l 
b o ‘lib,
k o ‘m akchi fe ’lga a y la n g a n d a , s o f gram m atik m a ’no ifodalaydi.
Harakat tarzi sh ak llari sintetik-analitik shakl. M a sa la n , (
o ‘qib
chiqdi),
(
yoza boshladi),
(
qo'rqib ketdi)
s o ‘zshakllari ravishdosh
shakli va ko‘m akchi 
fe ’ldan tashkil topganligi sab ab li cintetik-
analitik shakl h iso b la n a d i.
So'z tartibi
g r a m m a tik m a’no ifodalashning m axsus vositasi,
tartib o ‘zgarishi so‘z gram m atik m a ’n osin in g o ‘zgarishiga olib
keladi. M asalan, 
D alalar yam-yashil
birikuvi gap b o ‘lsa, 
yam-yashil
dalalar
birikuvi 
so ‘ z
birikm asi. 
«Gap» 
va « s o ‘z 
birikmasi»
gram m atik m a ’n o n in g sintaktik turi. G ram m atik m a ’no ifodalashda
s o ‘z tartibiga oh a n g h a m r o h lik qiladi. Y a’ni yuqoridagi gap va so ‘z
birikmasida tartib o‘ zg a r ish i bilan ularning o h a n g i ham o ‘zgarib
ketgan (so ‘z b irik m a sid a tugallanm agan, gapda esa tugallangan
o h a n g mavjud).
159

---

O hang —
gram m atik m a’iio ifodalashning fonetilc vositasi. Bu