R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

o ‘z b e k tili gram m atik k o ‘rsatkichlarining tasnifi yaratildi, am m o
x u lo sa
a w a l arab, keyinchalik m s tili gram m atik m e ’yoriga
a so sla n g a n h old a berib kelindi. O 'zbek substansial tilsh u n osligi
o ‘zb ek
tilin in g agglyutinativ tabiati va o n to lo g ik shakl yasash
x u su siy a tig a tayangan h old a gram m atik k o ‘rsatkichlarning yan gich a
t a s n if in i berdi. Bunga k o ‘ra:
a) lu g 'a v iy shakl hosil qiluvchi;
b) sintaktik shakl hosil qiluvchi;
d) lu g‘aviy-sintaktik shakl hosil qiluvchi farqlandi.
Lug'aviy shakl hosil qiluvchi
-
s o ‘z 
m a ’nosini 
qism an
o 'z g a r tir u v c h i, m nayyanlashtiruvchi qo‘sh im ch a. M asalan, (
kitob
)
s o ‘z id a birlik m a’n o si ham
(Bu kitob qiziqarli),
ko'plik m a’nosi
h am
( D o ‘konga kitob keldi)
m ujassam langan. N u tq sharoiti, m atn
(kitob)
so‘z id a birlik yoki k o ‘plik voq elan ish in i ajratib beradi. Shu
s o ‘zg a
(-lar)
shakli 
q o ‘shilishi bilan u 
(kitob)
s o ‘zid a birlik
m a ’n o s in i k o'p lik m a ’nosidan chegaralaydi, ya’ni lug'aviy m a ’n o n i
m u a yyan lash tirad i, toraytiradi. L ek in yangi s o ‘z yasam aydi, s o ‘zn i
s in ta k tik a lo q a g a kiritish uchun xizm at qilm aydi. L ug'aviy shakl
h o sil q ilu v c h i, asosan, to'rt yirik so'z turkum i — fe ’l (nisbat,
b o 'lis h li-b o 'lis h s iz lik , o'zg a lo v clii, sintetik va analitik harakat tarzi
sh a k lla r i), ot (so n , kichraytirislx-erkalash), sifat (daraja) va sonda
1 6 0

---