R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

B iroq bu
le k s e m a n in g b o ‘yoqsizligi nisbiy, y a ’ni faqat lisonda. N u tq d a har
q an d ay b o ‘yoq siz leksem a h am b o ‘y o q kasb etishi mum kin.
M asalan , 
[katta]
lek sem asin in g liso n iy m ohiyati 
- sem em asi
b o ‘y o q s iz . B iroq u nutqda bosliqa 
n olu g‘aviy tajallilar bilan
qorishib, b o ‘y oq kasb etadi. 
Dengiz k -a -tta edi
gapida fonetik tajalli
t a ’sirid a 
\k a tta ]
leksem asi b o ‘yoq d or nutqiy birlikka aylangan.
B o ‘y o q d o r
leksika. 
B unday 
lek sem an in g 
kishi 
hissiy
m u n o sa b a tin i ifod alovch i ifoda sem asi b o ‘rtib turadi: 
[ulkan],
[
badnafs
] , 
[
qütiriq
], 
[oniy],
[
tashrif
], 
[oraz], \yovqur],
[,
mahtiqo
],
[
badbashczra]
va h.
B o ‘y o q d o r leksem aning ifodaviyt'qi ijobiy y o k i sa lb iy b o ‘ lishi
m u m k in . 
Shunga k o ‘ra bo‘yoq d or leksem alar 
ijobiy bo‘yoqdor 
le k s e m a v a
salbiy bo‘yoqdor 
leksem aga b o iin a d i.
Ijobiy- b o ‘yoqdor lek sem a soczlovch in in g borliq hodisasiga
ijo b iy m u n o sa b a tin i ifodalaydi va ular sem em alarida tegishli ifoda
se m a la r i 
ijo b iy b o ia d i. 
Misollar: 
l.O nam deganimda, oqsoch,
ja f o k a s h m u n is va mehribon chehrxng bo'lar namoyon
( G ‘.G ‘ul.).
126

---