R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

xil: 
«odam
boshi 
old 
to m o n i» , 
«peshonadan
iy a k k a ch a » . A m m o ifoda sem alari har bir leksem ada o ‘ziga x o s.
A n iq rog'i, «shaxsiy m unosabat» har bir leksem ada b o sh q a-b osh q a
n a m o y o n
bo'Igan. 
U 
[yuz]
 
leksem asida 
«shaxsiy 
betaraf
m u n o sa b a t» k o ‘rinishida b o ‘lsa, 
[turq]
leksem asida « o ‘ta ku ch li
shaxsiy s a lb iy m unosabat» tarzida.
M a ’n o d o s h lik qatoridagi leksem alarning ifoda sem a si turli—
tum an. U la r d a n ayrimlari quyidagilar:
1
) ij o b iy yoki salbiy b a h o yoxud m unosabat sem asi;
2
) 
le k se m a n in g
q o ila n is h
davrini 
ko'rsatuvchi 
sem a:
«eskirgan», «yangi», « o ‘ta yangi», «arxaik», «tanxiy»;
3) 
le k se m a n in g
qo'llanilish 
doirasini 
k o ‘rsatuvchi 
sem a:
«shevaga x o s » , «so'zlashuvga xos», «kitobiy», « k o‘tarinkilik» v a h.k.
112

---

M a ’nodoshlik q a to r id a g i le k s e m a n in g bittasi dom inanta ( b o s h )
leksem a b o ‘lib, 
b o sh q a la ri 
s h u
lek sem a
atrofida 
b irla sh a d i,
m a ’nodoshlik 
q u rsh ovi 
hosil 
q ila d i. 
D om in an ta 
le k se m a n in g
yuqorida sanalgan b a r ch a if o d a s e tn a s i neytral, betaraf. M a sa ia n ,
[katta]-[ulkan]-[bahaybat]