R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I

cjilish im k o n in i beradi.
A y tilg a n la r asosida sem em an in g nutqiy xoslanishini quyidagi
t
urlarga b o ‘lish m um kin:
1
) sem em a n in g so ‘z m a ’no b o ‘lakchasi sifatida voqelanishi;
2
) sem e m a n in g atash sem asi s o ‘n ish i natijasida vazifa sem asi
k u c h a y is h i v a ifod a sem asi o'zgarish i sifatida voqelanishi;
3) se m e m a n in g atash sem asi o'zgarib voqelanishi.
Hosila sememaning vujudga kelish yo‘llar 
i
H o s ila m a ’n o bir n ec h a y o ‘l bilan vujudga keladi: m etafora,
m e t o n im iy a , sin ek d o m va vazifad osh lik kabi. H osila m a’nolar
t o ‘g ‘ri, b o s h m a ’no asosida paydo boTadi.
M etafora 
(gr. m etaphora — k o ‘chirish) — nutq m exan izm i,
b ir o r Iek se m a d en otatin in g tash q i, zoh iriy o ‘xshashligi asosida
b o s h q a m a ’n o n i ifodalash u ch u n ishatilishi.
M e ta fo r ik m a ’no hosil b o ‘lish i u ch u n quyidagidan biri sabab
b o ‘ladi:
108

---

1
) bir s o ‘z b o s h q a so ‘ zga nisbatan so ‘zlovchining 
ifo d a
maqsadiga ko'proq 
m o s va m u v o fiq bo'ladi va shuning u c h u n
tir in c h isio 'r n id a ik k in c h isi q o ‘llaniladi;
2
) biror d e n o ta tn in g ifo d a lo v c h isi bo'lm aydi va m a ’lu m bir
so‘z boshqa dénotât n i h am ifo d a la sh u ch u n q o ‘llanadi.
D em ak , b ir in c lii 
h olda 
k o ‘chirilayotgan so ‘z d e n o ta tn in g
ikkitichi atam asi b o ‘Isa, 
ik k in c h i 
holda birinchi 
atam asid ir.
M asalan, (
quyi)