R. S. Amriddinova mehmonxona servis xizmati

2. Kichik mexmonxonani boshkarish tuzilmasi
Standart motellarda boshkarishning eng oddiy sxemasi taxminan 
quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi: 100 nomerli motelda direktorga qabul 
qilish va moliya xizmatining to‘rt klerki, xo‘jalik xizmatining boshlig‘i 
bevosita bo‘ysunadi, xo‘jalik xizmati boshlig‘ining ko‘l ostida sakkiz 
xodima, to‘qqiz paj (bellman) (ular mijozlarning avtomobillarini parkovka 
qilish bilan ham shug‘ullanadi) va bir ta’mirlovchi (elektr va santexnika 
ishlarini bajaruvchi) ishlaydi.
Yukori darajali yirik mexmonxonalarda esa, aksincha, boshkaruv 
pog‘onalari soni ko‘payadi: masalan, bosh direktor uch o‘rinbosarga 
(nomer fondi, ovkatlanish va ma’muriy xizmatlar bo‘yicha) ega bo‘ladi. 
Nomer fondi direktoriga qabul
qilish xizmati, xo‘jalik xizmati 
(xodimalar va farroshlar, kirxona, kimyoviy tozalash shoxobchasi va sh.k.) 
bo‘ysunadi. 
Umumiy ovqatlanish direktoriga
oshxona, restoranlar, barlar, banket 
xizmati, nomerlarda xizmat ko‘rsatish bo‘limi bo‘ysunadi.
Ma’muriy ishlar
buyicha direktorga
kontroller, marketing va sotuvlar 
bo‘limi menejeri, bosh muxandis, xavfsizlik xizmati va xodimlar bo‘limi 
bo‘ysunadi.
Mexmonxona mulkdori davlat, munitsipalitet, jismoniy shaxs, 
aksiyadorlik jamiyati bo‘lishi mumkin. Aksiyadorlar direktorlar kengashini 
saylaydi (aksiyador saylaydigan kengash a’zolari soni unga tegishli 
aksiyalar mikdoriga mo‘tanosib bo‘ladi). Direktorlar kengashi bosh 
direktorning ishini nazorat kiladi, moliyaviy reja (budget)ni
tasdiklaydi, bosh direktorning reja ijrosi to‘g‘risidagi hisobotini tinglaydi. 
Direktorlar kengashi majlisi odatda yilning har choragida bir marta 
chaqiriladi.
Maxsus adabiyotlarda mexmonxona bo‘limlari tanlangan mezonga 
ko‘ra muayyan guruxlarga birlashtiriladi. Masalan, mexmonxonaning 
asosiy (daromadni shakllantiruvchi) bo‘limlari (Revenue centers) va 
yordamchi bo‘limlari (Support centers) farqlanadi. Asosiy bo‘limlarga 
nomer fondi, restoranlar, barlar, yordamchi bo‘limlarga esa - texnik bo‘lim, 
kadrlar bo‘limi, buxgalteriya kiradi. Mexmonxona xizmatlarini 
front of the 
house
va
back of the house
ga tasniflash metodi keng tarkalgan bo‘lib, 
mazkur metod zamirida mexmonxona muayyan bo‘limi xodimlarining 
mijozlar bilan aloka qilish darajasi yotadi. 
Front of the house
ga qabul qilish xizmati, restoran; 
back of the house 
ga oshxona va buxgalteriya esa kiradi. So‘nggi zikr etilgan gurux 
79

---

xizmatchilari mijozlar bilan bevosita aloka qilmaydi. Mazkur guruhlarning 
xodimlari har xil dasturlar bo‘yicha o‘qitiladi, ular xizmat ko‘rsatadigan 
xonalar aniq ajratiladi. Hatto ularning forma kiyimi ham farq kiladi.
Kichik mexmonxonalar, tabiiyki, ancha sodda boshkaruv tuzilmasiga 
ega bo‘ladi. Ammo asosiy bo‘limlar o‘ziga xos funksiyalari bilan saqlanib 
qoladi.
2-rasmda mashxur Holliday Inn mexmonxonalar tarmog‘iga kiruvchi 
kichik (130 nomerli) mexmonxonani boshkarish tuzilmasi ifodalangan.
2-rasm