R. O. Ismatov Nammqi, "Menejment" kafedrasidotsenti, iqtisod fanlari

6.2. 
Yangi tarmoqlarda raqobat strategiyasi.
Yangi tarmok - bu «oyokka turish»ning ilk boskichida bulgan tarmok. Yangi 
tarmoklar strategiyani ishlab chikuvchilar oldiga aloxida muammolar kuyadi. Ular 
quyidagilar:
- yangi bozor yaxshi urganilmaganligi, statistik m a’lumotlar etarli bulmaganligi 
uchun uning kelajakdagi rivojlanish tendentsiyalarini anik belgilash imkoniyati 
bulmaydi;
- nou-xaularning kup kismi patentlangan bulib, astoydil qo’riqlanadi, shuning 
uchun ulardan foydalanish imkoniyati bulmaydi;
- rakobat kurashida texnologiyalarning kaysinisi yutib chikishi va kaysi tovarlar 
xaridorlarga m a’kul kelishi xakida bir xil fikrga kelish kiyin buladi;
- xar bir firma uzining texnologiyasini, tovar turini va maxsulotni tarkatishga 
bulgan strategik yondoshuvini iste’molchilarga tan oldirishga xarakat kiladi;
- ishlab chikarish xajmlarining usishi bilan tajribaning egri chizigi samarasi 
ishlab chikarish xarajatlarini sezilarli darajada pasaytiradi;
- firmalar uz rakobatchilari xakidagi m a’lumotlarni etishmasligini doim xis 
kiladilar;
- kup xollarda firmalarda xom ashyo va materiallar bilan ta ’minlaydigan 
ishonchli ta ’minotchilarni kidirish muammolari yuzaga keladi;
- juda kup kompaniyalar pul mablaglarini etishmasligini xis kiladilar va rakib 
firmalarga kushilib ketadilar yoki ularni sotib oladilar.
81

---

Yangi tarmoqlarda 
raqobat 
strategiyasi. Yetuklik bosqichida bo’lgan
tarmoqlarda raqobat strategiyasi.
Yangi tarmokda biznes kilishning eng muxim strategik muammolaridan biri shuki, 
unda doimo tavakkalchilik kilish va imkoniyatlarni baxolab berish talab etiladi. 
Yangi tarmokda muvaffakiyatga erishish uchun bir kancha tavsiyalarga amal kilish 
zarur buladi.
Tavsiyalar:
1. Tavakkalchilik kilib va yaratuvchilikning dadil strategiyasidan foydalanib 
ilgorlik uchun kurashishga birinchi boskichda galabaga erishishga xarakat kiling
2. 
Texnologik jarayonni takomillashtirish, maxsulot sifatini yaxshilash 
tashabbuslarini faol kullab-kuvvatlang.
3. «Qaldirgochlik»ning xar kanday ustunliklaridan foydalanishga xarakat kiling.
4. Yangi iste’mol segmentlarini, tovarni iste’molchilarga etkazib berishning 
yangi vositalarini kidiring, faoliyatning geografik chegaralarini kengaytiring.
5. Reklamada asosiy urguni xaridorlarni tovar bilan tanishtirishdan asta-sekin 
ularda firma va tovar markasi xakida yaxshi fikr paydo kilishga kuchiring.
6. Texnologik uzgarishlarga tez reaktsiya kursating.
7.Bozorga xaridorlar guruxini jalb etish uchun narxlarni pasaytirishdan 
foydalaning.
8. Bozorga moliyaviy jixatdan bakuvvat autsayderlar kirishini kuting. Bu 
tarmokka investitsiyalar kuyishdagi xavf kamayganda mumkin buladi.
9. Kuchli rakobatchilar paydo bulishiga tayyorlaning.
Firma ilgorlik uchun kurashda ilk galabadan keladigan bir dakikalik manfaatni 
uzok muddatli rakobat ustunligi va bozorda mustaxkam pozitsiya yaratish extiyoji 
bilan muvofiklashtirishi zarur.