б) Ce (SO
4) 2
хажми
дифференциал график
0,05 m FeSO
4
eritmasining 0,1 m Se(SO
4)2
eritmasi bilan titrlash grafigi. a) titrlash grafigi.b)
differensial grafik.
Kimyoviy tuzilishiga ko‘ra eritm alari aniq rN m uhit xarakterlovchi dori moddalar.
№
Moddalar soni
rN
1
.
Glyutamin kislotasi
3,1-3,7
2
.
Akrixin
3,5-5,0
3.
Adonizid
5,0-6,5
4.
Adrenalin gidro tartarati
3,0-3,8
5.
Amikazol
2,7-3,5
6
.
Alikazol surtmasi
4,5-5,5
7.
Anatoksin (difteriyasi)
6,8-7,2
8
.
Anatoksin (diferiya va stolbnyakna)
6,8-7,3
9.
Anatoksin (stafilakokka)
7,0-7,2
10
.
Anatoksin (stolbnyakka)
6,8-7,2
11
.
Aporafin NSl
4,3-5,3
12
.
Apressil
3,0-4,0
13.
Benzilpenitsillin natriyli tuzi
5,0-7,5
14.
Kardiotrast 35%
6,8-7,4
15.
Xingalin
3,5-4,5
16.
Xinazol
2,4-3,4
17.
Xlortetratseklin NSl
2,3-3,4
18.
Dikain 1% -eritma
4,5-6,0
19.
Ditilin
5,2-6,3
20
.
Gamma-globulin(qizamiqqa qarshi)
7,0-7,5
21
.
Papaverin NSl 2% eritma
3,0-4,5
22
.
F enoksimetilpenitsillin
2,4-4,0
23.
Protalin sink-insulin
6,9-7,3
24.
Streptomitsin(sulfat tuzi)
4,5-7,0
25.
Titrotseklin NSl 1% eritma
1
,
8
-
2,8
26.
Tialin bromid
2,7-3,4
27.
Tialin xlorid
2,5-3,4
28.
Triertazin
1,7-2,6
29.
Yo‘talga qarshi vaksina
7,2-7,6
Saqlanishi davrida eritmasi rN muxiti bo‘yicha xarakterlovchi dori m oddalar.
№
Moddalar soni
ph-
1
Benzilpenselin kaliyli tuzi
5,5-7,5
2
Siklofosfan
4,3-6,5
k
a) C e (S O 4 )2 х а ж м и
т и т р л а ш г р а ф и г и
25
3
Tibbiy jelatin
5,0-6,0
4
Glyukoza 5% eritmasi
3,0-4,0
5
Geksametilentetramin 40% eritma
7,8-8,2
6
Kanamitsin monosulfat
7,5-8,5
7
Lantozid
5,5-6,5
8
Nagonin
6,0-7,0
9
Gidrotsitrat natriyli tuzi
4,7-5,0
10
Neomitsin sulfat tuzi
5,0-7,5
11
Nitranol 5% eritma
2,3 kam bo‘lmasligi kerak.
12
Noradrenalin gidrotaritrain
3,5-5,0
13
Novaresnol
7,0-7,5
14
Novokainamid
3,8-5,0
15
Oksitetratsiklin digidrat
5,0-7,5
16
Fenatin
1,8-2,4
17
Promedol
5,0-6,0
18
Sulfotsil natriy
,59,
,58,
19
Trixomonatsuid
2,4-3,0
Havo namligi va SO
2
ta ’sirida o‘zgaruvchan dori m oddalar (ineksion eritm alar)
№
Moddalr nomi
ph-
1
Atsekindin 0,2% - ineksiya uchun
4,5-5,5
2
Askarbin kislota 5% ineksiya uchun
6.0-7,0
3
Nikotin kislota 1% ineksiya uchun
4
Adrenalin gidrotartrat 0,18% inek-ya u-n
3,0-4,0
5
Etazol natriy 10%
7,0-8,5
6
Aminazin 25%
3,5-5,0
7
Aprofen eritmasi
3,7-4,7
8
Tozalangan suv
5,0-6,8
9
Atropin eritmasi
3,0-4,5
10
Bemegrid 0,5% eritmasi
5,0-6,5
11
Benzogeksoniy eritmasi
5,5-7,5
12
Bilignost 20%
6,0-7,5
13
Bilignost
7,0-8,0
14
Kalsiy xlorid 10% eirtmasi
5,5-7,0
15
Kalsiy glukonad 10% eirtmasi
6,0-7,5
16
Karbaxolin eritmasi
5,0-7,0
17
Selonid 0,02% eritmasi
5,6-6,5
18
Kofein benzoat natriy 10% eritm
6,8-8,5
19
Konvallyatoksini 0,03% eritm
6,0-7,0
20
Korazol 10% eritmasi
6
,
0
-
8,0
21
Kortikotropin inek-ya u-n
3,0-4,0
22
Sititon eritmasi
7,0-7,5
23
Dikolin 1% eritmasi
4,2-4.9
24
Dimedrol eritmasi
5,0-6,5
25
Diprozin 2,5% eritmasi
3,9-4,9
26
Emetin NSl 1%
4,5-6,0
27
Efedrin NSl 5%
4,5-7,0
28
Ergotal 0,05%
2,0-3,0
29
Erizimin 0,033%
5,7-6,7
26
30
Eufillin 2,4%
9,0-9,7
31
Novakain 0,5%
3.8-4,5
32
Golantamin NVr
5,0-7,0
33
Insulin inek-ya u-n
3,0-3,5
34
Magniy sulfat 20%
6
,
2
-
8,0
35
Metatsin 0,4%
4,0-5,0
36
Natriy arsenat 10%
6,0-7,4
37
Natriy xlorid 0,9% (izotonik eritma
5,0-7,0
38
Natriy tiosulfat 30%
7,8-8,4
39
Nikotinamid 1%
5,0-7,0
40
Omnopon 1%
2,5-3,5
41
Oksilidin 2%
3,8-5,5
42
Prozerin 0,05%
5,9-7,5
43
Adrenolin NSl
3.0-3,5
44
Gramitsidin S-2%
4,0-6,0
45
Tetitsin kalsiyli tuzi
5,0-7,0
46
Strofantin
5,0-6,5
47
Sink insulin amorf suspenziyasi
7,1-7,5
48
Tekodin
2,8-4,0
49
Tripsin
3,0-5.5
50
Vikasol
2,5-3,5
4.
MA'RUZA. O PT IK USULLARNING DORI VOSITALARI TAHLILIDA
Q O ‘LLANILISHI. DORI VOSITASINI M IK RO SK O PIK USULDA T AHLIL QILISH.
PO LY A RIM ETRIK USULDA DORI VOSITASINI TAHLIL QILISH.
M a'ruza rejasi:
1. Optik usullarning dori vositalar tahlilida qo‘llanilishi.
2. Dori vositalarining zarrachalarini mikroskopik usulda tahlil qilish
3. Dori vositasini qutblangan nurni burish ko‘rsatkichi bo‘yicha polyarimetrik usulda aniqlash.
Tayanch so'z va iboralar:
Optik usul, mikroskopik tahlil, nur burish burchagi, qutblangan nur,
polyarimetriya.
Optika — fizikaning bir bo‘limi bo‘lib, yorug‘likning nurlanishini, uning turli muhitlarda
tarqalishi va moddalar bilan o‘zaro ta’sirini o‘rganadi.
Optik nurlanish elektromagnit to‘lqinlar bo‘lib shuning uchun optika Elektromagnit maydon haqidagi
bilimlarning bir bo‘lagidir.
Yorug‘lik ikkilamchi xarakterga ega. Bir xil optik ko‘rinishlarda u to‘lqinsimon xarakterga ega
bo‘lsa(yomg‘lik elektromagnit to‘lqin), boshqa xollarda korpuskulyar (yorug‘lik zarrachalar oqimi
sifatida)xarakterga ega.
Yuqorida keltirilganlardan kelib chiqib optikani quyidagi turlarga bo‘lish mumkin:
Geometrik, Uning asosida yorug‘lik nurlari yotadi;
To‘lqinli, bunda yomg‘Hkning to‘lqinsimon xossalari namoyon bo‘lgan holatlar o‘rganiladi;
Kvant optika, yorug‘likning korpuskulyar xossasi namoyon bo‘ladigan holatlarda yorug‘likning
modda bilan o‘zaro ta’siri o‘rganiladi;
Geometrik optika - To‘lqinli optikaning kam uchraydigan xodisasi bo‘lib, bu vaqtda to‘lqin uzunligi
X ^
0
ya’ni to‘lqin uzunligi ob’ektlar o‘lchami bilan taqqoslanganda ancha kichik bo‘ladi.
Yorug‘lik nuri- geometrik optikaning birlamchi elementi bo‘lib, yonida yorug‘lik energiyasi
tashiladigan to‘g‘ri chiziqdir.
Yorug‘lik ikki muhit chegarasiga tushgan paytda uning sinishi va akslanishi kuzatiladi.
Birin ketin joylashtirilgan linzalar tizimi optik tizim deyiladi.
27
Singan yuzalar egrilik markazi tizimning asosiy optik o‘qi deb nomlanuvchi yagona to‘g‘ri chiziqda
yotsa bu optik tizim ishlashga tayyor bo‘ladi.
M ikroskopiyaning asoslari. Elementar optik qurilma - lupa, uncha katta bo‘lmagan (10-100 mm)
fokus masofasida yig‘uvchi linza yoki linzalar tizimi. Lupa 2 dan 50 martagacha kattalashtiradi.
Lupaning o‘ziga xos tomonlaridan biri (G).
Lupaning kattalashtirishi- Ob’ektni lupa yordamida ko‘rgandagi vizual balandlikning oddiy ko‘z
bilan eng yaxshi ko‘rish oralig‘ida (q = 25 sm) ko‘rgandagi vizual balandligiga nisbatiga tengdir:
G = h '/h = q/p.
Kattalashtirish - ikkinchi xolatga nisbatan birinchi xolatda tasvirning ko‘z to‘rpardasidagi o‘lchami
necha barobar kattalashganligini ko‘rsatadi.
Mikroskopning kattalashtirishi- Okulyar kattalashtirishining ob’ektivning kattalashtirishiga
ko‘paytmasidir
Polyarim etrik usul
Polyarimetrik usul — moddalarning undan o’tayotgan qutblangan nur sathini ma’lum bir burchakka
burishiga asoslangan.
Optik faol moddalar tabiatiga ko’ra qutblangan nur sathi burilishi bir xil yo’nalishda va kattalikda
bo’ladi. Agarda qutblangan nur sathi soat strelkasi bo’yicha burilsa, modda o’nga buruvchi bo’lib va
“+” ishorasi bilan, soat strelkasiga teskari tomonga burilsa, u holda modda chapga buruvchi bo’ladi
va “-” ishorasi bilan belgilanadi.
Boshlang’ich holatdan qutblangan nur sathining o’zgarishi burish burchagi deyiladi va burchak
graduslarida ifodalanadi. Burish burchagi grek harfi “
a
” bilan belgilanadi. Burish burchagi kattaligi
optik faol moddaning tabiatiga, qutblangan nurni optik faol muhitdagi bosib o’tgan yo’li uzunligiga
va nurning to’lqin uzunligiga bog’liq bo’ladi. Eritmalar uchun burilish burchagi kattaligi erituvchi
tabiatiga, qatlam qalinligiga, optik faol modda tabiatiga va konsentratsiyasiga bog’liq.
Burish burchagining kattaligi optik faol modda yoki uning eritmalarining qatlam qalinligi bilan
to’g’ri proporsional bo’ladi. Harorat ko’p hollarda sezilarli ta’sir etmaydi.
Turli moddalarning qutblangan nur sathini burish qobiliyatini tavsiflash uchun solishtirma burish
burchagining [a]D qiymati aniqlanadi.
Solishtirma burish burchagi [a]D konsentratsiyasi lg/ml ga teng bo’lgan optik faol moddaning
qutblangan monoxromatik nurni
1
dm qalinlikdagi muhitdan o’tishidagi nur sathini burish burchagiga
teng.
Maxsus ko’rsatma bo’lmasa, solishtirma burish burchagini 200C haroratda natriy (589,3 nm) D
spektri to’lqin uzunligida aniqlanadi.
Optik faol modda eritmasining solishtirma burish burchagi [a]D erituvchi tabiatiga va
konsentratsiyasiga bog’liq. Erituvchining almashtirilishi solishtirma burish burchagini kattaligi
ishorasining ham o’zgartirishga olib kelishi mumkin. Shuning uchun me’yoriy hujjatda dori
vositasining solishtirma burish burchagi, erituvchi turi va eritmaning konsentratsiyasi ko’rsatiladi.
Solishtirma burish burchagining kattaligi quyidagi formulalardan foydalanib aniqlanadi.
Eritma holidagi moddalar uchun
[ < = —
L ■ C
a — o’lchangan burilish burchagi, gradus;
L
— qatlam qalinligi, dm;
S
—eritmaning foiz miqdori.
Suyuq holdagi dori moddalarning solishtirma burish burchagi esa quyidagi formula yordamida
hisoblanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |