R espublikasi s og'liqni saqlash vazirligi Toshkent farm atsevtika instituti

Laboratoriya mashg‘ulotni olib borish 4 soatga rejalashtirilgan.
M ashg‘ulotning maqsadi:
Laboratoriya mashg‘ulotida talabalarni 
fotokolorimetrik tahlil usullari 
va unda qo‘llaniladigan fotoelektrokolorimetrlarning tuzilishi va ishlash xususiyatlari bilan 
tanishtirish. Rangli eritmalarni optik ko‘rsatkichini aniqlash (mis sulfat, riboflavin, furatsilin va 
boshqa dori vositalarining eritmalari misolida). Tahlilni olib borishda kyuveta va svetofiltrlarni 
tanlash, hamda ularning ahamiyati.
Maqsadga 
y o ‘naltiruvchi 
vazifalar:
talabalarni 
oddiy 
taqqoslash 
kolorimetrik 
usul, 
fotoelektrokolorimetriya usullari bilan tanishtirish.
A) Noma’lum konsentratsiyadagi riboflavin eritmasining rangini, nur yutishini standart eritma bilan 
taqqoslash.
B) Fotoelektrokolorimetr - KFK-2 yordamida riboflavin eritmasining optik ko‘rsatkichini aniqlash.
V) Riboflavin eritmasining har xil svetofiltr va 3 mm, 5 mm, 10 mm va 20 mm qalinlikdagi 
kyuvetalar yordamida nur yutish ko‘rsatkichini aniqlash.
Dars o ‘tish vositalari va ulardan foydalanish usullari:
Fanni o‘rganishda kompyuter vositalari, 
standart dasturlar, ko‘rgazmali qo‘llanmalar va internet materiallari hamda zamonaviy pedagogik 
texnologiyalar, ya’ni interaktiv usullar qo‘llaniladi.
M ASHG‘ULOTNING QISQACHA MAZMUNI 
Fotom etriya usullari. Fotom etriyaning nazariy asoslari.
Fotometriya usuli moddalar sifati va miqdorini aniqlashda, moddalar eritmalarini nur yutish 
qobiliyatlariga asoslanadi. Har qanday modda eritmalari o‘ziga nur yutish va qaytarish xususiyatiga 
ega.
Nurlar ma’lum to‘lqin uzunligidagi tebranishlarga ega bo‘ladi. To‘lqin tebranishining har bir 
chastotasini masofasi to‘lqin uzunligi deyiladi.
Uzunlik km, m, sm, mm, mmk o‘lchamlari bilan quyidagicha belgilanadi (millimikron yoki nm 
1nm=10-9m).
5
3
10- 
- 6-10- mmk - gamma nurlar
6-10-3 - 2 mmk - rengen nurlari
2 mmk - 18 mmk - UB vakuum nurlari
185 
- 275 - UB nurlanishning uzoq diapazoni
201

---

275 
- 320 mmk - UB nurlanishning o‘rtacha diapazoni
320 
- 400 mmk - UB nurlanishning yaqin diapazoni
400 
- 760 mmk - ko‘rinadigan yorug‘lik nurlari
760 mmk - 1 mm - infraqizil nurlar
1 mm - 10 m - ultra qisqa radioto‘lqinlar
10 m - 100 m - qisqa radioto‘lqinlar
100 m - 1000 m - o‘rtacha radioto‘lqinlar
1000 m- 10000 m - uzun radioto‘lqinlar
10000 m - o‘ta uzun radioto‘lqinlar
Bu usul absorbsiometriya, fotometriya, spektrofotometriya, spektrokolorimetriya, ba’zi xollarda 
kolorimetriya deb ham ataladi. Usulning qo‘llanilish doirasi va uning afzalliklari