Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

Юқори босимли сув билан иситиш тизими
механик сув 
айланишини юзага келтирувчи ѐпиқ тизимдан ташкил топган 
бўлади. Юқори босимли иситиш тизимлари, жумладан иситиш 
жиҳозларида ҳарорат 120-135
о
С га этади. 
Буғ билан иситиш тизимлари
ҳам паст босимли (70 кПа 
гача) ва юқори босимли (70 кПа дан юқори) бўлиши мумкин. 
Бунда буғ, иситиш жиҳозларида маълум ҳароратгача совийди 
ва конденсацияланади (сувга айланади). Ҳосил бўлган конденсат 
эса қозонга қайтади. 
Ҳаво билан иситиш тизимларида
совуқ ташқи муҳит ҳавоси 
вентиляторлар ѐрдамида калориферларга узатилади ва калорифер 
орқали ўтишда исиган ҳаво хонага йўналтирилади. Агар иссиқ 
ҳаво оқими хона полидан 3,5 баландликдаги масофадан 

---

112 
йўналтирилса, оқимнинг ҳарорати 70
о
С гача, 2,0 м баландликдан 
узатилса 45
о
С гача бўлиши талаб этилади. Калориферларда 
иссиқлик генератори сифатида буғ, қайноқ сув ѐки электр иситиш 
жиҳозларидан фойдаланилиши мумкин. Ҳаво билан иситиш 
тизимларида ҳарорат шамоллатиш орқали ростланади. 
Буғ ва сув билан иситиш тизимларини ҳисоблаш 
Иситиш қурилмаларини ҳисоблаш ишлаб чиқариш 
биноларидаги барча иссиқлик сарфларини ҳисобга олган ҳолда 
бажарилади. Ишлаб чиқариш биноларини иситишда иситиш 
қурилмалари орқали узатилаѐтган иссиқлик, бинонинг ташқи 
тўсиқлари (деворлари)ни, бинога олиб киритилган машина ва 
материаллар сиртини ва бино ҳавосини иситишга ҳамда 
технологик жараѐнларни бажаришга сарфланиши мумкин. 
Бинонинг ташқи тўсиқлари орқали иссиқлик йўқолиши 
қуйидагича аниқланади,
Q
o
 = q
o
 V
m
 (t
u
-t
т
), 
бу ерда