Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

 
 

---

108 
3.2.4. Ишлаб чиқариш бинолари ва иш жойларининг 
микроиқлими 
Ишлаб чиқариш бинолари ва иш жойларининг микроиқлими 
ишчининг соғлиғига ва иш унумдорлигига таъсир этувчи асосий 
омиллардан бири ҳисобланади. 
Ишлаб чиқариш хоналарининг микроиқлими хонанинг 
ҳарорати (
0
С), нисбий намлиги (W, %) ҳавонинг ҳаракатланиш 
тезлиги (V,м/c), иссиқлик нурланиши интенсивлиги (J, н/м
2
)
билан характерланади. Хона ҳавоси босимини ростлаш 
имконияти йўқлиги сабабли айрим манбаларда босим 
микроиқлим кўрсаткичлари қаторига киритилмайди.
Ишлаб чиқариш муҳити шароитида ушбу кўрсаткичларнинг 
миқдори кенг оралиқда ўзгариб туриши мумкин. Уларнинг 
миқдорлари йилнинг совуқ ѐки иссиқ даврига, технологик
жараѐн турига, ишнинг категориясига боғлиқ бўлади. Илмий 
тадқиқотлар натижасида микроиқлим ҳолатини характерловчи 
ушбу кўрсаткичларнинг оптимал миқдорлари ўрнатилган бўлиб, 
бу шароитда ишчи ўзининг барча имкониятларини ишга солиш 
имкониятига 
эга 
бўлади. 
Ваҳоланки, 
микроиқлим 
кўрсаткичларини белгиланган меъѐрдан четга чиқиши ишчининг 
соғлиғига ҳам, иш қобилиятига ҳам салбий таъсир этади. 
Иш жойлари ѐки ишлаб чиқариш хоналари ҳавоси 
ҳароратининг юқори бўлиши инсон организмидан иссиқлик 
ажралиб чиқишини сусайтиради, натижада организмнинг 
ҳарорати ошади, юрак уриши ва нафас олиши тезлашади, тер 
ажралиб чиқиши кучаяди, кишининг эътибори ҳамда кўриш ва 
эшитиш аъзоларининг реакция тезлиги сусаяди. 
Атроф-муҳит ҳароратининг сусайиши ҳам инсон соғлиғига 
катта салбий таъсир кўрсатади, чунки атроф-муҳит ҳароратининг 
совуши тана ҳароратини сусайишига олиб келади, натижада қон 
айланиш жараѐни сусаяди, қоннинг иммунобиологик хусусияти 
камаяди, нафас олиш йўлларини касалланишига, ревматизм, 
грипп каби касалликларни келиб чиқишига сабаб бўлади. 
Бундан ташқари ҳавонинг тезлиги ҳам муҳим омиллардан 
бири ҳисобланади. Агар ҳавонинг тезлиги 0,1 м/с дан кам бўлса 
ҳаво дим бўлади, 0,25 м/с дан ортиқ бўлса елвизак бўлади. 
Маълумки, иккала ҳолатда ҳам инсон соғлиғи ва иш қобилияти 
ѐмонлашади. 

---

109