Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

ХАВФСИЗЛИГИ 

Таянч иборалар:
фаолият, меҳнат, муҳофаза, назарий,
ҳуқуқий, ташкилий, санитария, меҳнат гигиенаси, шахсий 
гигиена, хавфсизлик техникаси, ѐнғин хавфсизлиги, бахтсиз 
ҳодиса, жароҳатланиш, биринчи ѐрдам. 
Ишлаб чиқаришда ҳаѐт фаолияти
хавфсизлиги – меҳнатни 
муҳофаза қилиш демакдир.
«Меҳнатни 
муҳофаза 
қилиш» 
инсоннинг 
ишлаб 
чиқаришдаги фаолиятида содир бўладиган турли кўринишдаги 
хавфларни бартараф этиш ва улардан ҳимояланиш йўлларини 
ўрганишга қаратилган тадбирлар мажмуи ва воситалар тизимидан 
иборатдир. 
Инсоннинг меҳнат хавфсизлигини таъминлашда илмий-
назарий изланишлар асосида вужудга келган қонунлар, низомлар, 
стандартлар, кўрсатмалар, қоидалар ва санитар-техник меъѐрлар 
ҳамда уларни ўрганиш бўйича узлуксиз таълим-тарбия тизимини 
вужудга келтириш, уни ривожлантириш муҳим ўрин тўтади.
Меҳнатни муҳофаза қилишнинг асосий мақсади талабаларга 
инсоннинг ишлаб чиқаришдаги меҳнат фаолияти даврида юзага 
келадиган хавфли омиллар, уларнинг келиб чиқиш сабаблари ва
бартараф этиш йўллари, меҳнат хафсизлигини таъминлаш ҳамда 
хавфсиз ва соғлом иш шароитларини яратиш бўйича назарий 
билим бериш ва амалий кўникмалар ҳосил қилишдан иборатдир. 
Меҳнатни муҳофаза қилиш асосан қуйидаги қисмларга бўлиб 
ўрганилади:
1. Меҳнатни муҳофаза қилишнинг назарий, ҳуқуқий ва 
ташкилий асослари. 
2. Ишлаб чиқариш санитарияси ва меҳнат гигиенаси.
3. Хафсизлик техникаси асослари.
4. Ёнғин хавфсизлиги. 
Назарий асосларида
меҳнат муҳофазасининг эргономик ва 
психологик асослари, зарарсиз ва хавфсиз меҳнат шароитини 
яратишнинг асосий йўллари, меҳнат шароити ва хавфсизлигини 
аниқловчи асосий омиллар таҳлили, ишлаб чиқаришдаги меҳнат 
шароитининг хусусиятлари, меҳнат шароити ва хавфсизлигини 
текшириш усуллари, ишларнинг жисмоний оғирлиги ва 
зарарлилиги 
бўйича 
таснифланиши, 
жароҳатланиш 

---

50 
кўрсаткичлари, меҳнатни муҳофаза қилишни бошқариш 
асослари, меҳнат хавфсизлиги кўрсаткичлари, ишлаб чиқаришда 
жароҳатланиш ва касбий касалланишнинг профилактик асослари, 
меҳнатни муҳофаза қилишнинг ижтимоий-иқтисодий жиҳатлари
каби масалалар ўрганилади.