Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

I БОБ 
«ҲАЁТ ФАОЛИЯТИ ХАВФСИЗЛИГИ. ЭКОЛОГИЯ” 
ФАНИНИНГ АСОСИЙ МАЗМУНИ, МАҚСАДИ ВА 
ВАЗИФАЛАРИ 
Таянч иборалар:
Ҳаѐт фаолият хавфсизлиги, меҳнатни 
муҳофаза қилиш, фавқулотда ҳолатлар (вазиятлар), фаолият, 
хавф, хавфсизлик, бахтсиз ҳодиса, яшаш (фаолият) муҳити, 
хавфли омиллар, биосфера, техносфера, ҳудуд, табиий муҳит, 
ижтимоий муҳит, ишлаб чиқариш муҳити, қулай муҳит, рухсат 
этилган муҳит, хавфли муҳит, фавқулотда хавфли муҳит, 
ноксосфера, гомосфера. 
1.1. Фаннинг мақсад ва вазифалари 
 Ҳаѐт фаолияти хавфсизлиги
– инсон ҳаѐти, соғлиғи ҳамда 
унинг наслига таъсир этувчи реал хавфлар аниқ эҳтимоллик 
асосида бартараф этилган инсон фаолияти ҳолатидир.
Ҳаѐт фаолияти 
– инсоннинг ўз манфаатларини қондириш 
мақсадидаги кунлик меҳнат фаолияти ва дам олиши, яъни
инсоният яшашининг муҳим шартидир. Инсон яшаш даврида 
ўзининг моддий ва маънавий манфаатларини қондириш 
мақсадида яшаш маконини, муҳитини ўзгартиради. Шу сабабли, 
”Ҳаѐт фаолият хавфсизлиги” фани инсон организми билан уни 
ўраб тўрган муҳит ўртасидаги мураккаб ўзаро боғланиш ва 
таъсирни ўрганади. Маълумки инсон ўз фаолиятини табиий, 
маиший, ишлаб чиқариш, шаҳар муҳити ва фавқулотда ҳолатлар 
шароитида амалга ошириши мумкин. Инсон ҳар қандай муҳит 
шароитида фаолият юритмасин инсон ва муҳит ўртасида ўзаро 
қарама-қарши таъсир юзага келади. Шу сабабли инсон фаолияти 
икки мақсадга йўналтирилган бўлади: 
1. Ўз фаолияти давомида маълум самарали мақсадга, 
манфаатга эришиш. 
2. Фаолияти даврида юзага келадиган кўнгилсиз ҳолатларни 
бартараф этиш, яъни фаолиятни хавфсиз ва зарарсиз бўлишини 
таъминлаш.
Кўнгилсиз ҳолатлар деганда инсоннинг ҳаѐти ва соғлига 
зарар етиши тушунилади. Инсон фаолияти давомида унинг ҳаѐти 
ва соғлиғига зарар етказувчи ҳар қандай ҳолат, вазият, воситалар