Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

 
1.2. Асосий тушунча ва таърифлар 
 Фаолият
– маълум даражада хўжалик самарасига эришиш 
мақсадида инсон билан табиат ҳамда антропоген муҳитнинг
мақсадга йўналтирилган ўзаро таъсир жараѐнидир. 
Хавф
– тирик ѐки ўлик материянинг инсоният соғлиғига, 
табиатга ва материал бойликларга зарар етказувчи, бахтсиз ва 
кўнгилсиз ҳодисаларга олиб келувчи салбий хусусиятларидир. 
Хавфсизлик – 
объектга таъсир этувчи турли хил моддалар, 
материаллар, энергия ва маълумотлар оқимини максимал рухсат 
этилган миқдордан ошмайдиган ҳолатидир. Ҳар қандай хавф 
аниқ бир объектга таъсир этгандагина реал хавф ҳисобланади.
Турли хил хавфлар оқимидан ҳимояланадиган объект деганда, 
атроф-муҳитнинг ҳар қандай компонентини тушуниш мумкин, 
яъни: инсон, жамият, давлат, ташкилот (корхона, муассаса), 
табиат, дунѐ, космос ва б.
Хавфсизлик
– маълум эҳтимоллик асосида инсон ҳаѐти ва 
соғлиғига таъсир этувчи хавфларни юзага келиш сабаблари 

---

9 
бартараф этилган ва (ѐки) уларни таъсир даражаси чегараланган 
фаолият ҳолатидир.
Хавфсизлик
– инсон фаолиятидаги асосий мақсадлардан 
биридир. 
Бахтсиз ҳодисаларнинг сабаблари
деб фаолият даврида 
маълум шарт-шароитлар асосида юзага келадиган потенциал 
хавфларга айтилади ѐки бахтсиз ҳодисаларнинг сабаблари
амалдаги хавфсизлик қонун-қоидалари, меъѐрлар, стандартлар, 
низомлар ва бошқа шу каби хавфсизликни таъминловчи 
талабларни бузилишидир.
Бахтсиз ҳодисаларнинг сабаблари қуйидаги турларга 
бўлинади:

техникавий; 

ташкилий;

санитар-гигиеник; 

психофизиологик.
Инсоннинг ҳар қандай фаолияти потенциал хавфли 
ҳисобланади. Шу билан бир вақтда хавф даражасини, 
таваккалчиликни бошқариш мумкин. Хавфни бошқариш 
таваккалчиликни 
мақбул 
концепцияси 
мавжудлигини 
тасдиқлайди. Бу тушунча ҳар қандай шароитда ҳам абсолют 
хавфсиз фаолият бўлмаслигини асослайди.