Р 38 р 38 О. Д. Раҳимов, И. Х. Сиддиқов, М. О. Муродов. Ҳаёт фа

 Электромагнит 
майдон 
нурланиши 
таъсиридан 
ҳимояланиш. 
ЭМ нурланишлардан ҳимояланишга қаратилган 
тадбирларга қуйидагилар киради: 
1.Манба қувватини камайтириш – нурланиш параметрларини
манбани ўзида нурланишни ютувчи материаллар (графит, резина 
ва б.)дан фойдаланиб камайтириш; 
2. Нурланиш манбасини экранлаштириш. 
3. Нурланиш зонасини ажратиш. 
4. Қурилмалардан фойдаланишнинг рационал режимини 
ўрнатиш. 
5. Сигнал воситаларидан фойдаланиш. 
6. Масофа билан ҳимоялаш (айниқса ўта юқори частоталарда). 
7. Вақт билан ҳимоялаш. 
8. Шахсий ҳимоя воситларидан фойдаланиш.
Ионлашувчи нурланишлар. 
ХIХ аср охирларига келиб, 
асосан рентген нурлари кашф этилгач, инсоният ионли 
нурланишларнинг салбий таъсирига тўқнаш келди. 1985 йил 
Рентгеннинг ѐрдамчиси рентген нурлари таъсирида қўлини 
куйдирди. Кейинчалик А.Беккерел радий солинган намунани ѐн 

---

142 
кистасида солиб нурланди. Мария Кюри ташқи ва ички нурланиш 
туфайли ҳалок бўлди (унинг мурдаси ҳозиргача радиоактив 
хавфли ҳисобланади). ХХ аср охирларига келиб ионли 
нурланишлар жуда кучли салбий таъсирга эга эканлиги 
аниқланди ва радиацион ҳимоя бўйича Халқаро Комиссия 
тузилди ва радиоактив моддалар билан ишлаш қоидалари ишлаб 
чиқилди, радиоактивликдан ҳимояланиш тадбирлари тузилди. 
1955 йил БМТ Бош Ассамблеясида атом радиациясининг 
манбасига боғлиқ бўлмаган ҳолда инсон ва атроф-муҳитга 
таъсирини ўрганиш билан шуғулланувчи илмий комитетга асос 
солинди.
Ионли нурланишларни атроф-муҳит билан ўзаро таъсири 
қарама-қарши зарядларни ҳосил бўлишига олиб келади. 
Ионли нурланишлар қуйидаги кўринишларда бўлади:
Электромагнит қисм: 
- рентган нурлари 
- 

нурланишлар