Quyosh energetikasi

7.1 -jadval

Energiya ta’minoti tizimining asosiy qurilmalari

T/r	Qurilma va jihozlar nomi	Markasi tipi	Soni	Xarakteristikasi
1	Fotoelektrik stansiya	KFS-1000	5
2	Quyosh suv isitish kollektorlari	SUV-10	1	Issiq suv ishlab chiqaradi (yozda)
3	Issiqlik nasosi	GWHPO5H	1
4	Issiq suv bak-akkumulator	-	1
5	Isitish ti­zimi uni bak akkumulatori	-	1

Issiq suv ehtiyoji, sutkalik issiq suv yuklamasi SNIP 2.04.01-85 me’yorlari asosida qabul qilindi. Yashash binosida (o‘yda) 5 kishi istiqomat qiladi. Issiq suv normasi har bir odamga sutkasiga ; harorat qabul qilindi. Demak, uyda 5 kishi sutkasiga issiq suv kerak bo‘ladi. Bir oyda esa issiq suv kerak bo‘ladi. Avtonom iste’molchining (ob’ekt) elektr energiya iste’moli energiya tejamkor rejimda aniqlandi va quyidagi jadvalda keltirildi.

7.2-jadval

O‘rtacha qishloq oilasida iste’mol qilinadigan elektr energiya miqdori

(energiya tejamkorlik rejimida)

№	Elektr energiya iste’mol asboblari	So­ni	Iste’­mol quvvati,	Ishlatish davomiy­ligi,	Bir sutkada,	Bir oyda,
1	Yoritish lampalari	6	50	3	0,9	27
2	Televizor	1	80	6	0,48	14,4
3	Ventilator	1	10	4	0,04	1,2
4	Xolodilnik	1	220	6	1,33	39,9
5	Dazmol	1	1000	0,5	0,5	15
6	Kompyuter	1	50	2	0,1	3
7	Issiqlik nasosi	1	1240	2	2,48	74,4
8	Suv qaynatish asbobi (TEFAL)	1	1000	0,5	0,5	15
Jami		13	3650	24	6,33	189,9

Endi isitish tizimining issiqlik yuklamasini aniqlaymiz. Isitish yuklamasi, ya’ni uyni isitish uchun sarflanadigan issiqlik energiyasi bino devorlaridan yo‘qotiladigan issiqlik, quyosh radiatsiyasi tufayli kiradigan issiqlik, unda yashovchi odamlar va jihoz-qurilmalardan ajraladigan issiqlikka bog‘liq bo‘ladi. Isitish yuklamasi taqriban quyidagicha hisoblash mumkin:

Agar isitish yuzasi bo‘lsa, taqriban binoning umumiy issiqlik yo‘qotishi.

bo‘ladi. U xolda

Lekin, isitish yuklamasini aniqlash uchun binoning (uy) issiqlik rejimini fizik modelini qurish kerak bo‘ladi.

7.4-rasm. Bir qavatli uy issiqlik rejimining fizik modeli.
bunda -uyning devorlari orqali yo‘qatiladigan issiqlik, kVt

Bu issiqlik uyning devorlari, pol, deraza, ship va h.k.z. dan yo‘qotiladigan issiqliklar yig‘indisidan iborat.

-quyosh radiatsiyasi tufayli uyga kiradigan issiqlik, kVt;

-ekspluatatsiya xarakteridagi issiqlik, ya’ni uyda yashovchi odamlar va jihozlar hamda qurilmalardan ajraladigan issiqlik, kVt

Uyning issiklik balansi tenglamasini tuzamiz:

; kVt

Bunda eng katta issiqlik yo‘qotilishi bo‘lib, bu kattalik atrof-muhit (tashqi havo) haroratiga bog‘liq bo‘ladi.

Ya’ni

, kVt

-issiqlik uzatish koeffitsienti,

-issiqlik uzatish yuzasi,

-uyning ichkarisidagi harorat, ⁰S

-tashqi havo harorati, ⁰S

Uyning isitish yuklamasini aniqlash uchun issiqlik balansining matematik modelini quyidagichatuzg‘ish mumkin.

, (7.8).

-devorlar ichki sirtining yuzasi, ;

-devor orqali issiqlik uzatish koeffitsienti;

- maishiy ajralgan issiqlik,

-yashash xonalarining yuzasi; ;

-quyosh radiatsiyasining nisbiy kirish (propikapiya) koeffitsienti;

-bino fasadining 4 ta vertikal tomoniga to‘shadigan quyosh radiatsiyasi .

-uy dasadining 4 ta vertikal tomonlarining yuzasi, .

Binoning isitishda sarflanadigan issiqlik miqdori quyidagi formula yordamida aniqlanadi.

; (7.9)

bunda, yashash va jamoat binolari uchun to‘zatma koef­fitsient; isitish uchun binoning solishtirma issiqlik xarakteristikasi, yoki ; -binoning tash­qi hajmi; -isitiladigan binoning ichkarisidagi havoning harorati, ⁰ S;

, (7.10)

Binoni isitish rejimida quyidagilarni qabul qilamiz;

, isitish mavsumi-132 sutka;

, binoning hajmi-

Yashash binolari uchun solishtirma issiklik xarakte­ristikasi uchun ;

;

Agar tuzatish koeffitsienti bo‘lsa

;

Isitish uchun bir yilda, ya’ni istish mavsumidp sarflanadigan issiqlikni aniqlaymiz.

yoki .

Isitish uchun sarflanadigan yillik yoqilg‘i sarfi:

(7.11)

-yoqilg‘ining yillik sarfi, kg

-yoqilg‘ining zahira koeffitsienti

qabul qilinadi.

-isitishda yillik issiqlik sarfi, .

-yoqilg‘ining yonish issiqligi,

qozon qurilmasining F.I.K.

Yoqilg‘ining yillik sarfini aniqlaymiz.

yoki tonna shartli yoqilg‘i zarur bo‘ladi. Bunda -shartli yoqilg‘i yonish issiqligi.

Endi haqiqiy yoqilg‘iga nisbatan hisobni bajaramiz. Shartli yoqilg‘idan haqiqiy yoqilg‘iga o‘tish formulasi:

dan

Yoki 1 yil ichida 132 sutkalik isitish mavsumida hajmli yashov binosini isitish uchun yoki tonna tabiiy gaz sarflanadi.