Quyosh energetikasi

7.1-rasm. Suv isitgichni bak–akkumulyator bilan ulash sxemasi.
Isitgichning 1 m² yuzida kun davomida isitiladigan issiq suvning miqdorini isitgichning unumdorligi deyiladi.

Bu unumdorlik:

1) suv isitgichning quyoshning ko‘rinma harakati bo‘yicha burila olishligiga;

2) isitgichdan olinadigan issiq suv, sovuq suv va muhit temperaturasiga;

3) isitgichning konstruksiyasiga;

4) isitgichni yasashdagi ish sifatiga bog‘liq bo‘ladi.

Isitgichning unumdorligin G harfi bilan belgilaylik. Isitgichning unumdorligi G yig‘indi quyosh radiatsiyasidan isitgich olgan foydali issiqlik Qol, sovuq suvning temperaturasi t₁ va isitgichdan olingan issiq suvning temperaturasi t₂ bilan quyidagicha bog‘langan.

(7.1)

bunda:

с- suvning solishtirma issiqlik sig‘imi,

(ρ - suvning zichligi.

Isitgichning unumdorligi G ning o‘lchov birligini chiqaraylik:

(2.1) formuladagi t₁ va t₂ larni aniqlash oson, lekin Q_ol ni topish qiyinroq. Q_ol ni tushuvchi yig‘indi quyosh radiatsiyasi issiqligi Q_tush. va yo‘qotilgan issiqlik miqdori Q_yo‘q. ayirmasi tarzida aniqlash mumkin:

(7.2)

k–oynaning quyosh radiatsiyasini o‘tkazish koeffitsiyenti. Bu formuladagi (Q_yo’q. ikki qismdan iborat bo‘ladi:

kechasi isitgich ichida qolgan suvning isitgichning ishlash temperaturasigacha isishida olgan issiqlik miqdori Q_isit;

issiqlik o‘tkazuvchanlik va konveksiya bo‘yicha yo‘qotiladigan issiqlik miqori Q_yo‘q..

Demak, isitgich olgan issiqlik miqdorini quyidagicha yozish mumkin:

(7.3)

Bunda quyosh suv isitgichining unumdorligi quyidagicha ifodalanadi:

(7.4)

Isitgich yuziga tushuvchi yig‘indi quyosh radiatsiyasini quyidagicha yoza olamiz:

, (7.5)

Bunda i – to‘g‘ri quyosh radiatsiyasining isitgich yuziga tushish burchagi.

Bu formula bo‘yicha Q_tush ni hisoblashda kun davomida S, i va D larning o‘zgara borishini e’tiborga olish kerak. Suv isitgichni gorizontga nisbatan   burchakka o‘rnatilsa, to‘g‘ri radiatsiyaning isitgich yuziga tushish burchagi i quyidagicha aniqlanadi:

(7.6)

Agar isitgichni  = burchak ostida joylashtirsak, (7.6) ni quyidagicha yoza olamiz: