Quritish jarayonlari, uskunalari va ularni xisoblash reja: Umumiy tushuncha. Quritish protsessining muvozanati

Nasoslarning umumiy bosimi va so’rish balandligi
Suyuqlikni pastki idishdan (7.1-rasm) so’rish va haydash quvurlari orqali haydash uchun dvigatelь nasosga zarur energiya berishi, ya’ni nasos bosimi (napor) hosil qilishi lozim.

7.1-rasm. Nasosning umumiy naporini aniqlash:

1-pastki suyuqlik uzatiladigan rezervuar; 2-bosim baki; 3-nasos; M-manometr; V-vakuummetr

Nasosning umumiy bosimini 7.1-rasmdagi nasos qurilmasidan aniqlash uchun so’rish va haydash quvurlari uchun Bernulli tenglamasining o’zgarishidan foydalanamiz. Buning uchun so’rish va haydash vaqtidagi parametrlarning o’zgarishini quyidagi tartibda aniqlaymiz:

p₁- suyuqlik so’rib olinayotgan idishdagi bosim; r- yuqorida joylashgan idishdagi bosim; r_s r_x – suyuqlikning nasosga kirishidagi va chiqishidagi bosimi; N_s- so’rish balandligi; N_x- haydash balandligi; N_r- suyuqlikning geometrik ko’tarilish balandligi; h – vakuummetr va monometr o’rnatilgan nuqtalar orasidagi vertikal masofa.
Nasosning bosimini aniqlash uchun pastki idishdagi suyuqlik balandligining tekisligiga nisbatan so’rish vaqtidagi 1-1 va 1’-1’ kesimlar uchun Bernulli tenglamasini yozamiz:


; (7.1)

Xuddi shuningdek, nasos o’qidan o’tuvchi tekislikka nisbatan haydash vaqtidagi 1-1 va 2-2 kesimlar uchun Bernulli tenglamasini yozamiz:

; (7.2)

bu tenglamada: ω₁, ω₂ – pastki va yuqorigi idishlardagi suyuqlikning tezligi; ω_s, ω_h – so’rish va haydash quvurlaridagi suyuqlik tezligi; h_c, h_h – so’rish va haydash quvurlaridagi gidravlik qarshiliklarni yengish uchun ketgan napor miqdori.

So’rish va haydash trubalaridagi tezlikka nisbatan pastki va yuqorigi idishlardagi suyuqlik tezligining o’zgarishi juda kichik bo’lib, u nolga teng (ω₁=0; ω₂ = 0).
Nasosning napori oqimning nasosga kirish va chiqishdagi solishtirma energiyalari ayirmasiga teng:
; (7.3)
(4.5) va (4.6) tenglamalardan ayirmalar farqini aniqlasak:


; (7.4)
Bunda ω_s = ω_h , chunki haydash va so’rish quvurlarining diametri bir xil.h_u = h_c+h_h quvurning umumiy gidravlik qarshiligi. Bundan tashqari, 4.1-rasmdan: N_s+N_h=N_g. Bu holda (7.4) tenglamani quyidagicha yozish mumkin:


; (7.5)
Demak, nasosning umumiy bosim suyuqlikni geometrik balandlik N_g ga ko’tarish uchun, pastki va yuqorigi idishlardagi bosimlar orasidagi farqni hamda so’rish va uzatish quvurlaridagi gidravlik qarshilikni yengish uchun sarflanadi.
Agar pastki va yuqorigi idishlardagi bosim o’zaro teng bo’lsa, u holda nasosning umumiy bosimi:
; (7.6)
Suyuqlik gorizontal quvurlar orqali uzatilsa (N_g = 0):


; (7.7)
Xuddi shuningdek, nasosning umumiy bosimi manometr va vakuummetrning ko’rsatishi bo’yicha ham aniqlash mumkin:
; (7.8)
SHunday qilib, nasosning umumiy bosim manometr va vakuummetrlar (uzatilayotgan suyuqlik ustuni metr hisobida) ko’rsatishlarining yig’indisi bilan bu asboblar ulangan nuqtalar orasidagi vertikal masofaning (h) yig’indisiga teng.