Qurilish materiallari va buyumlari

LABORATORIYA №2 
MAVZU: MEXANIK XOSSALAR SIQILISHDAGI, EGILISHDAGI MUSTAXKAMLIK 
YEDIRILISH VA ZARBGA CHIDAMLILIKNI ANIQLASH 
 
Ta’rif. 
Materialning ishqalanish doirasida 1000 marta aylantirilganda namunaning 1sm
2
 
yuzasidan yo‘qotgan og‘irligi ishqalanish deyiladi.
Asbob va uskunalar. 
Tarozi, shtangensirkul, namuna, ishqalanishni aniqlovchi qurilma. 
Ishlash tartibi. 
Namuna quritish javonida 110±5
o
S haroratda massasi o‘zgarmaydigan holga 
kelguncha quritiladi, so‘ng shtangensirkul yordamida o‘lchamlari aniqlanadi, yuzasi hisoblanadi. 
Namuna ishqalanishni aniqlovchi qurilmaga joylashtiriladi. Namunaning yuzasi ishqalagich listlariga 
tekis turishi kerak. So‘ng 33 marta 1 minut tezlik bilan (1 daqiqada 33 marta) aylantiriladi. Aylanish 
davrida namunaning listga tegib turgan joyi kukun shakliga aylanadi. Qurilma 1000 marta aylangandan 
so‘ng to‘xtatiladi va hosil bo‘lgan kukun tarozida tortiladi. Berilgan formula yordamida namunaning 
ishqalanishga qarshilik darajasi aniqlanadi. 
Material turi - 
.....
Aylanishlar soni - ..... 
Ishqalanish yuzasi - 
.....
Namunaning ishqalanishdan keyingi massasi- .... 
Massa bo‘yicha ishqalanish - ………
Hisoblash formulasi: 
namunaning ishqalanishga qarshilik darajasi 
F
m
m
1



 
 
 
3-LABORATORIYA MASHG`ULOTI. 
KERAMIK MATERIALLAR VA BUYUMLAR. GILTUPROQ PLASTIKLIGINI ANIQLASH. 
ODDIY KERAMIK G`ISHTINING ASOSIY XOSSALARI, NUQSONLARI, O`LCHAMLARI, 
G`OVAKLIGINI, SUV SHIMUVCHANLIGINI, SIQILISHDAGI VA EGILISHDAGI 
MUSTAHKAMLIGINI, ISSIQLIK O`TKAZUVCHANLIK KOEFFITSIYENTINI ANIQLASH. 
Vazifa. 
Xossalarini aniqlash
.
 
G‘ishtga qo‘yilgan umumiy talablar. 
Loyga shakl berish, uni quritish va pishirish yo‘li bilan 
olingan sun’iy toshlar sopol tosh (sopol) deb ataladi. Oddiy pishiq g‘isht to‘g‘ri to‘rt burchak shaklida, 
o‘lchamlari 250
x
120
x
65 yoki 250
x
120
x
88 mm bo‘ladi. Amalda aniq o‘lchamli g‘isht olish qiyin. SHu 
sababli davlat standartlariga muvofiq g‘ishtning o‘lchamlari quyidagicha o‘zgarish bilan ishlanadi. 
Uzunligi ±3-2 mm, eni ±2 mm, balandligi esa ±1 mm ga farq qiladi.