Qurilish materiallari va buyumlari

 
 
5-LABORATORIYA MASHG`ULOTI 
MINERAL BOG`LOVCHI MATERIALLAR. QURILISH OXAGINING SO’NISH TEZLIGI VA 
SO’NMAGAN ZARRALAR MIQDORINI ANIQLASH. HAVOI BOG’LOVCHI MODDALAR. 
QURILISH GIPSINING NORMAL QUYUQLIGINI, QOTISHINING BOSHLANISHI VA 
OXIRINI ANIQLASH. 
Vazifa.
Ohakning asosiy xossalarini aniqlash. 
Qurilish ohagi to‘g‘risida umumiy tushuncha. 
Kalsiy va erigunga qadar yuqori temperaturada 
pishirib va uni obdon tuyib, qurilish ohagi olinadi. 
 
1-ISH. OHAKNI SO‘NISH TEZLIGINI ANIQLASH 
Umumiy tushunchalar. 
Ohakning so‘nish davrida quyidagi reaksiya ro‘y beradi.
ккал
OH
Ca
O
H
CaO
6
,
20
)
(
2
2



 
Bir gramm mol miqdoridagi ohakning so‘nishi natijasida 20,6 kkal issiqlik ajraladi. So‘nish 
reaksiyasi tamom bo‘lgandan so‘ng ohak bo‘tqasining temperaturasi pasayadi. 
Asbob va uskunalar. 
So‘nish tezligini aniqlashda ishlatiladigan asbob, 150°S gacha bo‘lgan 
termometr, sekundomer, texnik tarozi va tarozitoshlari, millimetrli qog‘oz va sinash uchun ohak namuna. 
Ishlash tartibi. 
Ohakning so‘nish tezligi Dyuara asbobida yoki stakan idishda aniqlanadi. 
Oldindan tayyorlangan ohak namunadan 10 gramm tortib olinadi va ohak kukuni Dyuara idishiga 
solinadi, so‘ng unga 20 ml isitilgan (20°S) suv quyiladi va shu vaqt sekundomer bilan aniqlab olinadi, 
keyin idishning og‘zi termometrli probka bilan yopiladi.
 
Ohakka suv quyilgandan boshlab, har 30 s da temperaturaning ko‘tarilishi yozib boriladi. Ushbu 
kuzatish temperatura pasayguncha davom ettiriladi. Idishdagi ohak suv bilan qorishtirilgandan keyin 
qorishmaning yuqori temperaturaga ko‘tarilishi uchun ketgan vaqt ohakning so‘nish tezligini bildiradi. 
Olingan natijalar jadvalga yozib boriladi va shu asosda millimetrli qog‘ozga vaqt bilan so‘nayotgan 
ohak temperaturasining ko‘tarilishi o‘rtasidagi bog‘lanish grafik ravishda ko‘rsatiladi. 
Sinash uchun 
olingan 
kukunning 
og‘irligi, g 
Suv miqdori, 
ml 
Sinashning 
boshi (ohakka 
suv quyilgan 
payti), soat 
Temperaturaning 
ko‘tarilishi, ° S 
Og‘akning 
so‘nish 
tezligi, s 
Izoh 
Xulosa: GOST talabiga mos keladi, mos kelmaydi (keraksizi o‘chirilsin).