Qurilish materiallari

14.20-rasm.Quvurlar uchun issiqlik izolatsiyasi:
a – mastikali issiqlik izolatsiyasi; b – sovelit asosidagi issiqlik izolatsiyasi.
Polimer quvurlar issiqlik izolatsiyasi.


Binolarni markazlashgan isitish tizimlarida samarasiz IIM ishlatish issiqlikni 50% gacha isrof qiladi. Kanalli isitish tizimlarida mineral paxta, gidroizol va sementli suvoqlar ishlatilgan. Ushbu muammoni zavod sharoitida metall quvurlarga penopoliuretan (PPU) va penopolimermineral (PMM) qoplashdir. Metall qolipga metall quvur o'rnatib, oraliqdagi bo'shliqqa penopoliuretan massasi quyiladi, massa katta ichki zo'riqish bilan ko'pirib, quvur atrofida issiqlik va gidroizolatsiya qatlamini hosil qiladi. Bunday kanalsiz issiqlik trassalari 30-40 yil xizmat qiladi.


14.5. Akustik materiallar


Hozirgi kunda shahar va boshqa aholi yashaydigan joyiarda shovqin darajasi ortib bormoqda. Sershovqinlik inson asab sistemasining kasallanishiga olib keladi. Shovqinlarning inson organizmiga zararini kamaytirish asosiy sotsial masalalardan hisoblanadi. Inson qulog'i 16-20000 Hz chastotali tovushlarni qabul qiladi, 1500-3000 Hz chastotali tovushlar esa hayajon bilan eshitiladi.
Havodagi shovqinlar asosan shamolning turli predmetlarga urilishidan hosil bo'ladi. Hosil bo'lgan shovqin binolar to'siq konstruksiyalariga urilib, xona ichida turli chastotadagi shovqinlarni vujudga keltiradi. Shovqin xonalardagi devor qoplamalari va boshqa predmetga yutiladi yoki qaytariladi. Zarbiy shovqinlar to'siq konstruksiyalarida tebranish, titratish, zarb bilan urilish (kuchli shamol ta'sirida) va shu kabilar ta'sirida hosil bo'ladi va tarqaladi.
Tovush bosimi darajasi shovqinlarning ruxsat etilgan darajasini bildiradi va «Qurilish me'yorlari va qoidalari» da (QMQ) belgilanadi. Tovush bosimi turli qhastotalarda detsibellarda (dB) olchanadi. QMQ da ruxsat etilgan shovqin darajasi quyidagicha: odamlar gaplashishi zarur bo'lgan ishlab chiqarish xonalarida 80-85 dB, ma'muriy binolarda 38-71 dB, kasalxona va dam olish uylarida 13-51 dB. Qurilish buyumlari akustik xossalari tovush yutish koeffitsiyentining o'rtacha arifmetik miqdori bilan ifodalanadi (14.1-jadval).