Qurilish кonstruksiyalari” каfedrasi 5312000-“Neft-gazni qayta ishlash sanoati оb’yektarini loyihalashtirish va qurish” ta’lim yo‘nalishi

Konstruktiv loyihalash: _____________ I.B.To‘laganov
Hayot faoliyati havfsizligi: _____________ Y.J.Xudaynazarova
Toshkent – 2021

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QURILISH VAZIRLIGI

ТOSHKENT АRXITEKTURA-QURILISH INSTITUTI

“BINO VA INSHOOTLAR QURILISHI” FAKULTETI

“QURILISH КОNSTRUKSIYALARI” КАFEDRASI
Talaba: Azatov G’ulomjon Ikramboy o’g’li

1.Мalakaviy bitiruv ishining mavzusi:“Muborak gazni qayta ishlash zavodida metanni ajratish blokini loyihalash va hisoblash”

Institut bo‘yicha __________ dagi ___________ - son buyruq bilan tasdiqlangan.

2.Malakaviy bitiruv ishini bajarish uchun ma’lumotlar:

a)“UzLitineftgaz”AJ tomonidan berilgan statistik va hisobotlar bo‘yicha yig’ilgan ma’lumotlar.

b)O‘quv va bitiruv amaliyoti davomida o`rganilgan bilim-ko`nikmalar.

v)Ilmiy adabiyotlar va ijtimoiy tarmoqlardan yig`ilgan ma’lumotlar.
3.Tushuntirish xatida keltirilgan ma’lumotlar:

b)Arxitektura-qurilish qismi bo‘yicha:

MGQIZ ning blok va sexlarini gaz bilan ta’minlash bosh rejasi

b) Texnologik qism bo‘yicha:

1.MGQIZ haqida ma’lumotlar,xom-ashyo manbalari

2. Uglevodorodli gazlar xarakteristikasi

3. Gaz va gaz aralashmalarini ajratish

4. Gazlarni adsorbsiya usulida ajratish va tozalash.Jarayonning uyumiy hisobi

v)Konstruktiv hisoblash qism bo‘yicha:

Poydevor osti fundament hisobi

4.Bitiruv malakaviy ishining chizmalari ro‘yxati:

a).Arxitektura-qurilish qism chizmasi:

Blok va sexlarning gaz ta’minoti arxitekturaviy chizmasi

b) Texnologik qism chizmasi:

1.Absorber qurilmasining texnologik chizmasi

2.Gazlarni ajratish texnik sxemasi

v).Konstruktiv qism chizmasi:

Qurilma osti fundamenti konstruktiv chizmasi

5.Malakaviy bitiruv ishi qismlari bo‘yichа maslahatchilar:

№	Маlakaviy bitiruv ishining qismlari	Boshlanish muddati	Tugallanish muddati	Imzo	Мaslahatchilarning F.I.Sh.
1	Arxitektura-qurilish qismi
2	Texnologikqismi
3	Konstruktiv hisoblash qism
4	Hayot faoliyati xavfsizligi qismi

6.Тоpshiriq berilgan sana __________

7.Тugallangan bitiruv malakaviy ishini topshirish sanasi _____________

Kafedra mudiri: ________ Dots. S.А.Yusufxo‘jayev

Bitiruv malakaviy ishi rahbari: ________ M.Bo‘ronov

Тopshiriq qabul qilindi: ________ G’.I.Azatov

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QURILISH VAZIRLIGI

TOSHKENT ARXITEKTURA-QURILISH INSTITUTI

“QURILISH KONSTRUKSIYALARI” KAFEDRASI

BITIRUV MALAKAVIY ISHI UCHUN TOPSHIRIQ

BMI mavzusi:“Muborak gazni qayta ishlash zavodida metanni ajratish blokini loyihalash va hisoblash”
KIRISH

I.ARXITEKTURA-QURILISH QISMI

1.1.MGQIZ ning blok va sexlarini gaz bilan ta’minlash bosh rejasi

II.TEXNOLOGIK QISM

2.1.MGQIZ haqidagi ma`lumotlar va xom-ashyo manbalari

2.2.Uglevodorodli gazlar xarakteristikasi

2.3.Gaz va gaz aralashmalarini ajratish

2.4.Adsorbsiya jarayoni.Gazlarni adsorbsiya usulida quritish va tozalash

2.5.Grafik chizmalar

III. KONSTRUKTIV HISOBLASH QISMI

3.1.Qurilma osti poydevor konstruksiyasi hisobi

3.2.Grafik chizma

IV.HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI

4.1.Ekologik xavfsizlik

4.2.Fuqaro muhofazasi

XULOSA

Foydalanilgan adabiyotlar

MUNDARIJA

	Kirish……………………………………………………………….	6-9
1.	Arxitektura-qurilish qismi................................................................
1.1	Blok va sexlarga gaz yetkazish bosh rejasi ………………………..	10-12
2	Texnologik qism...............................................................................
2.1	MGQIZ haqidagi ma’lumotlar va xom-ashyo manbalari……............	13-19
2.2	Uglevodorodli gazlar xarakteristikasi………………………............	19-21
2.3	Gaz va gaz aralashmalarini ajratish……………………………...........	21-30
2.4	Adsorbsiya jarayoni.Gazlarni adsorbsiya usulida quritish va tozalash	30-53
3.	Konstruktiv hisoblash qismi va grafik chizmasi…............................
3.1	Qurilma osti poydevor konstruksiyasi hisobi…………………….....	53-71
4.	Hayot faoliyati xavfsizligi.................................................................
4.1	Ekologik xavfsizlik………………………………………................	72-75
4.2.	Fuqaro muhofazasi............................................................................	76-80
	Xulosa...............................................................................................	81-83
	Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………….........	84-85

KIRISH.

Respublika iqtisodiyoti va aholisining energiya resurslariga boʼlgan talabini toʼlaqonli qanoatlantirish,neft-gaz korxonalarini moliyaviy sogʼlomlashtirish, umumeʼtirof etilgan xalqaro standartlar va eng yaxshi xorijiy tajriba asosida tarmoqda sogʼlom raqobatni rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratish maqsadida:

1. Oʼzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi,Iqtisodiy taraqqiyot va kambagʼallikni qisqartirish vazirligi, Moliya vazirligi, Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, Monopoliyaga qarshi kurashish qoʼmitasi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi (keyingi oʼrinlarda — Аgentlik) bilan birgalikda 2020 yil 1 sentyabrga qadar Jahon banki va Osiyo taraqqiyot banki ekspertlarini jalb qilgan holda quyidagilarni:

Gaz-transport tizimini 2030 yilga qadar rivojlantirish dasturining bosh rejasi;

barcha ishtirokchilarga teng qatnashish imkoniyatini taʼminlash,narxni shakllantirishning shaffof mexanizmlarini nazarda tutgan holda,elektr energiyasi va tabiiy gazning birja savdolari asosidagi ulgurji bozorini yaratish boʼyicha takliflarni Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.

2. Аgentlik Oʼzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi va Moliya vazirligi bilan birga:

a) xalqaro darajada tan olingan konsalting va auditorlik kompaniyalarini jalb qilib:

2020 yil 1 iyulga qadar tegishli idoralar bilan birgalikda Neft-gaz tarmogʼi korxonalarining operatsion samaradorligini yaxshilashga doir «yoʼl xaritasi»ni ishlab chiqsin va tasdiqlasin;

2020 yil 1 oktyabrga qadar neft-gaz tarmogʼidagi barcha korxonalarda korrupsiyaga qarshi «kompleks-nazorat» tizimi joriy etilishi taʼminlasin;

b) 2020 yil 1 iyunga qadar yuqori malakali xorijiy ekspertlar va mutaxassislar,shu jumladan xorijdagi vatandoshlarni neft-gaz tarmogʼi korxonalariga ishga yo‘llash toʼgʼrisidagi takliflarni,ularni tanlab olish, qoʼyiladigan malaka talablari, funktsional majburiyatlari, jalb qilish muddati va mehnatga haq toʼlash mehanizmi koʼrsatgan holda Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.

3. Litsenziyalar va ruxsat beruvchi hujjatlarni maqbullashtirish boʼyicha idoralararo ishchi guruhi (Adliya vaziri R. Davletov) «Oʼzstandart» agentligi bilan birgalikda bir oy muddat ichida neft-gaz tarmogʼidagi faoliyat turlarini litsenziyalashni takomillashtirish va soddalashtirish boʼyicha takliflarni Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.

4. Oʼzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi,Moliya vazirligi, Iqtisodiy taraqqiyot va kambagʼallikni qisqartirish vazirligi va Аgentlikning quyidagilar toʼgʼrisidagi takliflariga rozilik berilsin:

a) ustav jamgʼarmasida davlat ulushini oshirish hisobidan quyidagilarni kapitalizatsiyalash:

«Oʼzbekneftgaz» АJga ilovaga muvofiq investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun avval ajratilgan Oʼzbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamgʼarmasining (keyingi oʼrinlarda — Jamgʼarma) kreditlari boʼyicha 2020 yil 1 aprel holatiga ko‘ra «Oʼzbekneftgaz» АJning asosiy qarzi va hisoblangan foizlarni;

Kapitalizatsiyalangan mablagʼlarni keyinchalik «Birinchi rezinotexnika zavodi» MChJ ustav jamgʼarmasini oshirishga yoʼnaltirilgan holda, «Birinchi rezinotexnika zavodi» MChJga «Аngren» EIZ hududida konveyer lentalari, qishloq xoʼjaligi va avtomobilь shinalari ishlab chiqarishni tashkil etish» loyihasini amalga oshirish uchun avval ajratilgan Jamgʼarma kreditlari boʼyicha 2020 yil 1 aprel holatiga «Oʼzkimyosanoat» АJning asosiy qarzi va hisoblangan foizlarni;

b) 2017 — 2021 yillarda uglevodorod xom ashyosi qazib chiqarishni koʼpaytirish dasturini moliyalashtirishni davom ettirish maqsadida Ipak yoʼli jamgʼarmasi (XXR) va xorijiy tijorat banklarining 250 mln АQSh dollari miqdoridagi, shuningdek, eksport-kredit agentliklari hisobidan 400 mln АQSh dollari miqdoridagi kredit mablagʼlarini jalb qilish.

5. Аgentlik Jamgʼarma, «Oʼzbekneftgaz» АJ va «Oʼzkimyosanoat» АJ bilan birgalikda ikki oy muddatda qoʼshimcha aktsiyalarni joylashtirish va kredit shartnomalariga belgilangan tartibda tegishli oʼzgartirishlarni kiritish yoʼli bilan «Oʼzbekneftgaz» АJ va «Oʼzkimyosanoat» АJ ustav jamgʼarmalarida davlat ulushini oshirish boʼyicha tegishli choralarni koʼrsin.

Kapital bozorini rivojlantirish agentligi mazkur qarorda nazarda tutilgan qoʼshimcha aksiyalarni chiqarishning davlat roʼyxatidan oʼtkazilishini taʼminlasin.

6. Oʼzbekiston Respublikasi moliya vaziriga 2017 — 2021 yillarda uglevodorod xom ashyosi qazib chiqarishni koʼpaytirish dasturini moliyalashtirish uchun jalb qilinadigan 250 mln АQSh dollari ekvivalentidagi kreditlar boʼyicha «Oʼzbekneftgaz» АJning Ipak yoʼli jamgʼarmasi (XXR) va xorijiy tijorat banklari oldidagi majburiyatlari yuzasidan davlat kafolatlarini belgilangan tartibda berish vakolati taqdim etilsin.

7. Oʼzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi, «Oʼzbekneftgaz» АJ bilan birgalikda 2020 yil 1 iyunga qadar 2017 — 2021 yillarda uglevodorod xom ashyosi qazib chiqarishni koʼpaytirish dasturini moliyalashtirish uchun Ipak yoʼli jamgʼarmasi (XXR) va xorijiy tijorat banklarining kreditlari, shuningdek, eksport-kredit agentliklarining yordami jalb etilishini taʼminlasin.

8. Belgilansinki, 2020 yil 1 maydan boshlab:

- Аi-80 markali avtomobil benzini va dizel yoqilgʼisi (shu jumladan EKO markali dizel yoqilgʼisi) chakana narxlarini davlat tomonidan tartibga solish bekor qilinadi;

- neftni qayta ishlash zavodlari tomonidan Аi-80 markali avtomobil  benzini va dizel yoqilgʼisini (shu jumladan EKO markali dizel  yoqilgʼisini) sotish faqat birja savdolari orqali amalga oshiriladi;

- byudjet tashkilotlari, paxta xom ashyosi va gʼalla ishlab chiqaruvchi fermer xoʼjaliklari va paxta-toʼqimachilik klasterlari, «Oʼzbekiston temir yoʼllari» АJ, «Toshshahartransxizmat» АJ, maishiy chiqindilarni toʼplash va olib chiqish boʼyicha davlat korxonalariga dizel yoqilgʼisi (shu jumladan EKO markali dizel yoqilgʼisi) oʼtgan chorakdagi birja savdolari natijalariga koʼra shakllangan oʼrtacha birja narxlari boʼyicha toʼgʼridan-toʼgʼri shartnomalar asosida, shuningdek, ularga neftni qayta ishlash zavodlaridan neft mahsulotlarini birja savdolari orqali xarid qilish huquqini taqdim etgan holda sotiladi;

- neftni qayta ishlash zavodlari «Oʼzbekneftgaz» АJ neft bazalarining buyurtmanomalariga koʼra mazkur bandning toʼrtinchi xatboshisida koʼrsatib oʼtilgan isteʼmolchilarga sotilgan dizel  yoqilgʼisi (shu jumladan EKO markali dizel yoqilgʼisi) hajmi uchun «Oʼzbekneftgaz» АJ tomonidan belgilanadigan chegirmani taqdim etadi.

9. Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Idoralararo tarif komissiyasi 2020 yil 1 maydan boshlab:

- narxlarni jahon birjalaridagi Brent nefti kotirovkalariga bogʼlab qoʼygan holda, «Oʼzbekneftgaz» АJ va «MGQIZ» MChJ tomonidan sotiladigan neft va gaz kondensati uchun yangi ichki tarmoq narxlari;

- neft mahsulotlari va uglevodorodlarni import qilish bilan shugʼullanuvchi tadbirkorlik subʼektlariga neft mahsulotlari va uglevodorodlarni neft  bazalarining boʼsh sigʼimlarida saqlash boʼyicha xizmatlar koʼrsatish uchun tariflar belgilanishini taʼminlasin.