Qurilish fakulteti

Alohida xalqaro reytinglar biriktirilgan tadqiqot institutlari

RO`YXATI

T/r	Xalqaro reyting nomi	Mas’ul tadqiqot institutlari
1.	Iqtisodiy erkinlik indeksi (Index of economic freedom), tuzuvchi — Meros jamg`armasi (The Neritage foundation)	O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va sanoat vazirligi huzuridagi Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti
2.	Global raqobatbardoshlik indeksi (The Global Competitiveness Index), tuzuvchi ― Jahon iqtisodiy forumi (World Economic Forum)	O`zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Byudjet-soliq tadqiqotlari instituti
3.	Biznesyuritish (Doing business), tuzuvchi — Jahonbanki (The World bank)	Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetining Xalqaro-huquqiy tadqiqotlar va qiyosiy ommaviy huquq markazi
4.	Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT) kredit reytingi	O`zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Byudjet-soliq tadqiqotlari instituti
5.	Huquq ustuvorligi indeksi (The Rule of law index)	Toshkent davlat yuridik universiteti
6.	Korruptsiyani qabul qilish indeksi (The Corruption perceptions index), tuzuvchi — Transparency international	O`zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi akademiyasi
7.	Inson kamoloti indeksi (Numan development index), tuzuvchi — Birlashgan Millatlar Tashkiloti Taraqqiyot dasturi (United Nations Development Programme)	O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va sanoat vazirligining Tarmoq bozorlari va eksportga yo`naltirilgan ishlab chiqarish tadqiqotlari markazi
8.	Jahon mamlakatlari demokratiyasi indeksi (The Democracy index), tuzuvchi — The Economist Intelligence Unit tadqiqot markazi	O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi huzuridagi Qonunchilik muammolari va parlament tadqiqotlari instituti
9.	Erkin matbuot indeksi (Worldwide press freedom index), tuzuvchi — «Chegarasiz reportyorlar» xalqaro nohukumat tashkiloti (Reporters Without Borders)	O`zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti
10.	Logistika sam?radorligi indeksi (Logistics performance index), tuzuvchi — Jahon banki (The World bank)	Transport vazirligining Transport va logistikani rivojlantirish muammolarini o`rganish markazi
11.	Elektron hukumatni rivojlantirish indeksi (The UN E-Government development index), tuzuvchi — Birlashgan Millatlar Tashkiloti (The United Nations)	Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Toshkent shahridagi Inxa universiteti
12.	Statistiksalohiyatindeksi (Statistical Capacity Indicators), tuzuvchi — Jahon banki (The World bank)	O`zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo`mitasi huzuridagi Kadrlar malakasini oshirish va statistik tadqiqotlar instituti
13.	Raqobatbardosh sanoat unumdorligi indeksi (Competitive Industrial Performance Index), tuzuvchi ― YuNIDO (UNIDO)	O`zbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag`allikni qisqartirish vazirligining Tarmoq bozorlari va ishlab chiqarishda mehnat unumdorligi tadqiqotlari markazi
14.	Korruptsiyani tiyib turish (Control of Corruption), tuzuvchi ― Jahon banki (The World Bank)	O`zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi akademiyasi
15.	Innovatsiyalar global indeksi (The Global Innovation Index), tuzuvchi — INSEAD xalqaro biznes-maktabi, Kornel universiteti (Cornell University), Xalqaro intellektual mulk tashkiloti (World Intellectual Property Organization, WIPO)	O`zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligining Innovatsion ishlanmalarni tatbiq etishning ilmiy-amaliy markazi
16.	Boshqaruv sifati indikatorlari (Worldwide governance indicators), tuzuvchi ― Jahon banki (The World Bank) («Korruptsiyani tiyib turish» indeksi (Control of Corruption Index) bundan mustasno)	O`zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Huquqiy siyosat tadqiqot instituti
17.	Byudjetochiqligi (Open budget index), tuzuvchi — Xalqarobyudjethamkorligi (International budget partnership)	O`zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi Byudjet-soliq tadqiqotlari instituti

Axoli turmush darajasini oshirish, davlat organlarining xalq manfaatlari uchun xizmat kilishida davlat siyosatidagi ustuvorligini ta’minlash xamda mamlakatga kirib kelayotgan investisiyalar okimini jadallashtirish va investor mulkini davlat tomonidan ximoya kilish kabi mamlakatda turli soxalarda amalga oshirilayotgan tub uzgarishlarni dunyo xamjamiyatiga namoyon etish maqsadida turli soxalar bo’yicha xalqaro tashkilotlar tomonidan tuziladigan xalqaro reyting va indekslar muxim axamiyat kasb etadi.

Ko’rsatkichlari bo’yicha yuqori baxolangan xar qanday xalqaro reytinglar samarasi sifatida ishbilarmonlardan tortib dunyo aholisi barcha qatlamining e’tibori shu mamlakatga qaratiladi: investision muxit, turizm, xizmat kursatish soxasi rivojlanadi, buning natijasida aholining turmush darajasi va farovonligi yaxshilanadi.Xalqaro reyting va indekslarni faoliyat yunalishiga karab ijtimoiy- iqtisodiy va siyosiy-xuquqiy soxalarga ajratish mumkin. Bunda iqtisodiyot, ishbilarmonlik, byudjet, sanoat, investisiya va barkaror rivojlanish maqsadlarini ijtimoiy-iqtisodiy soxaga, xukuk, korrupsiya, demokratiya xamda boshkaruv sifatini siyosiy-xuquqiy soxalarga kiritish maqsadga muvofikdir.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 17 yanvardagi PF-5635-sonli Farmoniga asosan Iktisodiy tarakkiyot va kambagallikni kiskartirish vazirligi (keyingi urinlarda Vazirlik) kuyidagi xalqaro reyting va indekslarga O’zbekiston Respublikasining xalqaro nufuzini yaxshilash uchun mas’ul etib belgilangan:

Indeksni tuzuvchi xalqaro tashkilotlar tegishli davrlar bo’yicha davlat organlari tomonidan e’lon kilingan ochik ma’lumotlar hamda turli xalqaro tashkilotlarning (World Economic Forum, World Bank, International Monetary Fund, UN, Transparency International va boshkalar) reyting hisobotlari natijalariga asoslanib, indikatorlar natijalarini hisoblaydi hamda uzining rasmiy veb saytlarida e’lon kilib boradi.2020 yilgi reyting natijalariga kura Biznes yuritish va Iktisodiy erkinlik indeksida Yangi Zelandiya, Gong Kong xamda Singapurni yukori 3 talik davlatlar katorida kurish mumkin.Indikatorlar bo’yicha reytingi yuqori davlatlar taxlil qilinganda, Yangi Zelandiya Biznes yuritish indeksining korxonalarni ro’yxatdan o’tkazish (100.0) va kredit olish indikatorida (100.0), Singapur kontraktlar ijrosini ta’minlashda (84.5) xamda Gong Kong kurilish uchun ruxsatnoma olishda (93.5) dunyoda yetakchilik kiladi.Umr kurish davomiyligi 85.3 yil, kutilayotgan ta’lim yillari 18.1 yil, urtacha ta’lim yillari 12.6 yil xamda aholi jon boshiga yalpi milliy daromad 68 059.0 AKSh dollari bo’lgan Inson kamoloti indeksida Norvegiya davlati 2001 yildan beri (2007, 2008 yillar bundan mustasno) ushbu reytingni boshkarib kelmoqda.

So’nggi reyting natijalariga ko’ra, O’zbekiston xalqaro reytinglar tasnifiga kura, Biznes yuritish indeksida top 20-talik islohotchi-mamlakatlar, Iktisodiy erkinlik indeksida davlatda iqtisodiyot asosan erkin bulmagan davlatlar, Inson kamoloti indeksi bo’yicha inson tarakkiyoti darajasi yuqori bo’lgan davlatlar qatoridan o’rin oldi.O’zbekiston Respublikasi xalqaro reytinglarda o’rnini quyidagi ikki yo’nalish bo’yicha izoxlash mumkin:- indikatorlar ko’rsatkichining o’zgarishi:Biznes yuritish indeksi tarkibidagi 10 ta yunalishning 9 tasida (tulovga sobiliyatsizlikni xal silishdan tashsari), Iktisodiy erkinlik indeksi tarkibidagi (sud faoliyati samaradorligi kursatkichidan tashsari) barcha indikatorlarda xamda Inson kamoloti indeksi bo’yicha umr kurish davomiyligi indikatorida 2020 yilda 2019 yilga nisbatan usishga erishgan;- indikatorlar urnining pastligi: turlari bo’yicha eng sunggi reyting natijalariga kura, Biznes yuritish indeksi tarkibidagi 3 yo'nalish (surilish uchun ruxsatnomalar olishda 132-urin, xalsaro savdoda 152-urin va tulovga sobiliyatsizlikni xal silishda 100-urin), Iktisodiy erkinlik indeksi tarkibidagi 6 yunalish (sud faoliyati samaradorligida 123-urin, davlat yaxlitligida 142-urin, monetar erkinlikda 175-urin, savdo erkinligida 129-urin, investisiyalar erkinligida 169-urin va moliyaviy erkinlikda 162-urin) xamda Inson kamoloti indeksi bo’yicha 3 yunalish (umr kurish davomiyligida 117-urin, kutilayotgan ta’lim yillarida 128-urin va aholi jon boshiga YaMDda 126-urin) indikatori juda past kursatkich sifatida baxolangan.Oxirgi to'rt yil davomida barcha soxalarda bo’lgani kabi mamlakatimizning investisiyaviy jozibadorligi va xalqaro maydondagi imidjini mustaxkamlash borasida kuplab shu jumladan, xalqaro reyting va indekslarda xam salmokli yutuklarga erishildi. Bu yutuklarni O’zbekiston Respublikasining 2011-2020 yillardagi xalqaro reyting va indekslardagi dinamikasi orkali kurishimiz mumkin.Yuqorida keltirilgan grafikdan mamlakatimizning Biznes yuritish indeksi bo’yicha 2020 yil 2011 yilga nisbatan 81 ta pogonaga, Iqtisodiy erkinlik indeksi bo’yicha 49 ta pogonaga xamda Inson kamoloti indeksi bo’yicha esa 7 ta pogona (2020 yilgi reyting natijalari 2020 yil dekabr oyida e’lon silinishini xisobga olib, 2019 yil yakunlariga nisbatan olindi)ga yukorilab, bu borada bir kancha yutuklarga erishayotganini kurish mumkin.