Quloq tomoq

Termik va kimyoviy shikastlanishlar yuqori va past 
harorat, kislota, ishqor va boshqalar ta’sirida kelib chiqa-
di. Termik shikastlanish deyarli hamisha yuz va bo‘yin-
ning birga shikastlanishi bilan qo‘shilib keladi. Kuyishda 
ham sovuq urishdagidek 4°C tafovut qilinadi. Kuyishda: 
I daraja – eritema; II daraja – shish va pufaklar paydo 
bo‘lishi; III daraja – terining yuzaki nekrozi (chirishi); IV 
daraja – chuqur nekroz (chirish), ko‘mirga aylanish. Sovuq 
urishda: I daraja – terining shishishi va ko‘karishi; II da-
raja – pufaklar paydo bo‘lishi; III daraja – teri va teri osti 
kletchatkalarining nekrozi (chirishi); IV daraja – tog‘ay 
nekrozi (chirish).
Davolash: quloq suprasi va tashqi eshituv yo‘lining te-
risi termik kuyganda birinchi yordam umumiy jarrohli-
kning barcha qoidalariga asoslangan holda olib boriladi. 
Og‘riqsizlantiruvchi dorilar – pantopon yoki morfin buyu-

---

37
riladi. Terining jarohatlangan joyi 2% li kaliy permanganat 
eritmasi yoki taninning 5% li suvdagi eritmasi bilan yuvib 
tozalanadi. Pufakchalar yorilgandan keyin 10–40% li ku-
mush nitrat eritmasidan foydalaniladi. Agar nekroz bo‘lsa, 
nekrozlangan to‘qimalarni tozalash bilan birga antiseptik 
surtmalar va kortikosteroid (gidrokortizon suspenziyasi va 
boshqa)lar qo‘llaniladi.
Kuyishning dastlabki kuniyoq atreziya yoki torayib 
qolishning oldini olish uchun tashqi eshituv yo‘liga sin-
tomitsin emulsiyasi shimdirilgan dokadan tayyorlangan 
tampon qo‘yiladi, keyinchalik esa tashqi eshituv yo‘lining 
kengayib oraliq paydo bo‘lishi uchun tashqi eshituv yo‘liga 
rezinadan tayyorlangan naycha qo‘yiladi.
Quloq suprasini sovuq urganda birinchi yordam sifatida 
uni iliq (37°C li) suv bilan isitish, so‘ng spirt bilan ar-
tish kerak bo‘ladi. Pufaklar paydo bo‘lganda bu rishtiruvchi 
eritmalar va surtmalar qo‘llaniladi. Bular pufakchalarni 
quritadi, yoki bo‘lmasa aseptika qoidalariga qat’iy rioya 
qilgan holda pufaklar yoriladi va ichidagi suyuq liklarni 
chiqarib yuborib antibiotikli surtma shimdirilgan bog‘lam-
lar qo‘yiladi.
III va IV darajali termik kuygan bemorlar kasalxonalar-
da davolanadilar.
Kimyoviy moddalardan kuyganda ko‘rsatiladigan yor-
dam neytralizatsiyalovchi moddalar qo‘llashdan iborat 
bo‘ladi (kislota bilan kuyganda ishqor bilan neytralizatsiya 
qilinadi va boshqalar) keyingi davolash usuli esa termik 
kuyishni davolanishiga o‘xshash.