Quloq tomoq

yot jismni chiqarib olish.
1 – asbobning dastasi; 2 – uning oyna yorig‘i; 3 – traxeoskop; 
4 – traxeya; 5, 8 – o‘ng bronxning tarmoqlarga bo‘linishi; 
6 – chap  bronxning tarmoqlarga bo‘linishi; 
7 – yot jismni olish uchun qisqich; 9 – yot jism.

---

155
Traxeya va bronxlardagi yot jismlar
Traxeya va bronxlarga yot jismlar 5 yoshgacha bo‘lgan 
bolalarga og‘iz bo‘shlig‘idan chuqur nafas olganda tushishi 
mumkin. Ular turli mayda narsalar bo‘ladi: pista, tarvuz 
urug‘i, loviya, no‘xat, tugma, to‘g‘nog‘ich, mix, shurup, 
o‘yin choq lar qismlari va hokazolar. Kattalarda bu tish pro-
tezlari, tish qoplamalari, go‘sht suyaklari bo‘lishi mumkin.
Yot jismlarning tushishiga kulish, yig‘i, yo‘tal, hushdan 
ketish, mastlik sabab bo‘ladi.
Klinik manzara yot jismning tavsifi, shakli, kattaligi, 
uning joylashishiga, bemor yoshiga bog‘liq. Aspiratsiya 
vaq tida tovush yorug‘ining reflektor spazmi yuzaga chiqadi, 
bo‘g‘ilish xuruji boshlanadi. Teri qatlamlari keskin sianoz 
bo‘ladi. Bo‘g‘ilish xuruji tez tarqab, kuchli yo‘tal paydo 
bo‘ladi. Traxeyaga yot jismlar tushishi 9–13% hollarda 
uchraydi. Yo‘tal vaqtida ular traxeyada siljib turadi. Na-
fas yorig‘idan o‘tib ketib yot jism traxeya bifurkatsiyasiga 
yetib yo‘tal refleksini chaqiradi. Shunda yot jism yuqoriga 
ko‘tarilib, mustaqil chiqib ketishi mumkin. Lekin ko‘p 
hollarda yot jism burma osti yuzalariga tegib refleksogen 
zonani ta’sirlantiradi, oqibatda tovush yorig‘ini berkitib 
turuvchi mushaklar qizarib, yot jismni yana pastga, bifur-
katsiyagacha tushishiga sabab bo‘ladi.
Ayrim paytda u tovush burmalari orasida qisilib, bo‘g‘i-
lishga olib keladi.
Bronxlardagi yot jismlar ko‘proq o‘ng bronxga joy-
lashadi, shunki u traxeyaning davomi kabi to‘g‘ri yo‘nalish-
ga ega, chap bronx esa, traxeyadan o‘tkir burchak hosil 
qi lib  ajraydi.