Qozoqboy yoldoshev, valijon qodirov, jalolbek yoldoshbekov

Och darvozani, mal’un!

Mirzo Ulug‘bek go‘yo darvozani ag‘dara oladigandek, ot soldirib bordi, asov oq bedov osmonga sapchib, oldingi oyoqlari bilan temir darvozani qarsillatib urdi-yu, orqaga tisarildi. Yuqorida bir daqiqa jim- lik cho‘kkach:

• 
  A’lo hazratlari afv etsinlar! — dedi boyagi ovoz. — Dorug‘a Mironshoh janoblari farmon qilmishlar, darvoza ochilmaydur!
  
• 
  Sohibi saltanat men bo‘lurmen. Barcha farmonlarim amri vo- jib erur!.. Darvozani och yo dorug‘ani chaqir, yoxud boshing ketadi, salohdor!
  

Mirzo Ulug‘bek gapini tugatmagan ham ediki, devor tepasidagi minoradan qiqirlab bo‘g‘iq ovoz eshitildi:

• 
  Salohdorning boshini olishga qo‘ling kaltalik qiladur! Buning boshi emas, o‘z boshingga ehtiyot bo‘lg‘il, Muhammad Tarag‘ay!
  

Mirzo Ulug‘bek bir daqiqa tili kalimaga kelmay garang bo‘lib qol­di. Bu ingichka xirilloq ovozning egasi, har bir so‘zidan zahar tomchi- lab turgan bu odam... amir Sulton Jondor edi!..
Voajabo! Bu mal’un lashkarni tashlab qochganda... dorussal- tanaga kelgan ekan-da! Lekin qachon, qaysi yo‘ldan o‘tib keldi? Unga darvozani kim, nechun ochdi?.. Bu beiymon kazzoblar qachon til biriktirgan? Bu diyonatsiz insonlar, bu amir-u umarolar, arkoni harb va arkoni davlatlardan hazar, alhazar! Qayga bormang, hamma yoqda makkorlik, razolat va riyokorlik!
Mirzo Ulug‘bek oyoqlarini uzangiga tirab, qaddini rostladi, vu- jud-vujudini larzaga solgan tug‘yonni zo‘rg‘a bosib:

• 
  Amir Sulton Jondor! — dedi. — Humo qushi kimning boshi­ga qo‘nur, buni yolg‘iz haq taolo biladur. Humo qushi meni tark etsa
  
• 
  sening baxting! Va lekin falakning gardishi bilan toj-u taxt qo‘lim- da qolsa... esingda bo‘lsin: oyog‘ingdan dorga osib, ostingdan o‘t qo‘yamen! — Mirzo Ulug‘bek shunday dedi-da, amir Jondorning javo- bini kutmasdan, otining boshini orqaga burdi.
  

Mirzo Ulug‘bek handaqdan ot choptirib o‘tishi bilan uni shahzo- dalar o‘rab olishdi. Xayoli alg‘ov-dalg‘ov bo‘lib ketgan Mirzo Ulug‘bek shahzodalarning hayajonli so‘zlaridan faqat bir narsani, “Shohruhiya qal’asi”, - degan so‘zni tushundi-yu, “mayli!” deb, qo‘l siltadi. U qa- yoqqa, nima maqsadda ketayotganini bilmas, xayolini faqat bir fikr — insonlarning riyokorligi, manfurlik va kazzobligi band etgan edi. Sal o‘tmay, Shohruhiya qal’asiga ot choptirib ketgan shahzoda Abdulaziz qaytib keldi. U og‘ir hansirar, g‘uldirab allanimalarni aytar, lekin gapini tushunish qiyin edi.
Mirzo Ulug‘bek Shohruhiya qal’asi ham yopilganini, qal’a bosh- lig‘i turkman begi Ibrohim Po‘lat o‘g‘li ham sotqinlik qilganini uning g‘uldirashlaridan arang ilg‘ab oldi. Aqli bilan emas, allaqanday ich­ki tuyg‘u bilan ilg‘ab oldi-yu, labini qattiq tishlaganicha o‘ylanib qol­di. U bir daqiqagina ikkilandi, ko‘nglidagi g‘alayon bilan bir soniya- gina olishdi, so‘ng, arg‘umog‘ining boshini orqaga burdi. U Mirzo Abdullatifga bosh egishga, yaxshilik bo‘lsa-da, yomonlik bo‘lsa-da, o‘z zurriyotidan ko‘rishga ahd qildi.

2П