Qozoqboy yoldoshev, valijon qodirov, jalolbek yoldoshbekov

(OZbek tilida)
Muharrir — Akbarali Nurmatov Rassom — Shamsiddin Ahmedov Texnik muharrir — Ulyana Kim Musahhiha — Nigora Kabirova Sahifalovchi — Halima Xo‘jayeva
Nashriyot litsensiyasi AI № ... Bosishga ruxsat etildi 15. 04. 2019. Bichimi 60 x 90 ¹/₁₆. Kegli 11. Tayms garniturasi. Ofset bosma usulida bosil- di. Shartli b.t. 28,5. Nashr b.t. 23,0. Nusxasi .... dona.
Buyurtma .
Darslikning qayta ishlangan va to‘ldirilgan original-maketi "Mitti Yulduz” MCHJ ga tegishli bo‘lib, uning kompyuter bazasida nashrga tayyorlandi. Navoiy ko‘chasi, 30.
Ijaraga berilgan darslik holatini ko‘rsatuvchi jadval

№	O‘quvchining ismi, familiyasi	O‘quv yili	Darslikning olingandagi holati	Sinf rahba- rining imzosi	Darslikning topshiril- gandagi holati	Sinf rahbarining imzosi
1
2
3
4
5
6

Darslik ijaraga berilib, o‘quv yili yakunida qaytarib olinganda yuqoridagi jadval sinf rahbari tomonidan quyidagi baholash mezonlariga asosan to‘ldiriladi:

Yangi	Darslikning birinchi marotaba foydalanishga berilgandagi holati
Yaxshi	Muqova butun, darslikning asosiy qismidan ajralmagan. Barcha varaqlari mavjud, yirtilmagan, ko‘chmagan, betlarida yozuv va chiziqlar yo‘q
Qoniqarli	Muqova ezilgan, birmuncha chizilib, chetlari yedirilgan, darslik­ning asosiy qismidan ajralish holati bor, foydalanuvchi tomoni­dan qoniqarli ta’mirlangan. Ko‘chgan varaqlari qayta ta’mirlangan, ayrim betlariga chizilgan
Qoniqar- siz	Muqovaga chizilgan, yirtilgan, asosiy qismidan ajralgan yoki butunlay yo‘q, qoniqarsiz ta’mirlangan. Betlari yirtilgan, varaqlari yetishmaydi, chizib, bo‘yab tashlangan. Darslikni tiklab bo‘lmaydi.

* * *
Singlisi bilan xo‘shlashib, yurtidan chiqqan Alpomishga Shohimardon pir va qirq chilton hamisha homiylik qiladi. Chiltonlar qalmoq yo‘lidagi birinchi kechada charchab uxlab yot- gan Alpomish ruhini Barchinniki bilan uchrashtiradilar. Alpomish, Qorajon va Barchinga tushlari vositasida taqdirlari bildiriladi.
...Alpomish cho‘ponlarning qo‘shxonasida uxlab yotdi. Fayzi sahar vaqtiga yetdi. Sahar vaqti cho‘ponlarning qo‘shxonasida yotib bir tush ko‘rdi. Izlab borayotgan Barchin yori ham baxmal o‘tovda yo­tib, subhi sodiq tuqqan vaqtda bir tush ko‘rdi. Kashal g‘orida, to‘qson qalmoqning ichida Qorajon alp ham bir tush ko‘rdi. Uchovining tushi oldin-keyin do‘g‘ilish ko‘rdi (namoyon bo‘ldi, ko‘rindi). Avval Alpomishning tushi:
* * *
“Bularning kelar muddatidan o‘tdi”, — deb Alpomish bir baland tepaning ustiga chiqib, durbinini olib, shunday yo‘lga qaradi. Ko‘rdi ikki ot yo‘l talashib kelyapti. Birini durbini bilan tanidi: Ko‘kdo‘nan. Boychibor to‘riqday bo‘p ko‘rindi. Tuyog‘idagi mixlar ozor bergan, oppoq ko‘pikka botgan, tuyog‘idan chiqqan to‘zon bilan to‘riqday bo‘p qotgan. Boychiborni tanimay: “Ham otimdan, ham yurtimdan ayrildim”, — deb behush bo‘lib yiqildi. Barchin kelib, Alpomishning
1. Xalq dostonlarining o‘ziga xos jihatlarini ko‘rsating.

2. 
   Xalq dostonlarining turlarini ayting.
   
3. 
   Dostondagi she’rlarda bo‘g‘inlar sonining oz-ko‘pligi sababini
   

tushuntiring.

I^Paygabet- bosag‘a, eshikka yaqin joy; ²Odamni mensimaydi, uni yutib yuborguday bo‘ladi ma’nosida; ³Besohib - egasiz; ⁴Ravza - Maqbara.

I^ Narmoda - erkak-urg‘ochiligi noma’lum odam, xunasa, gey.

I^Zinkiyib - qaqqayib, qayqayib; ²Nimish - nima ish?

I^Chuyda - bo‘yin sirtidagi yo‘g‘on tomir; ²Suqsur - makiyon o‘rdak.

II^ Tangqa taylab - tog‘ni egallab; ²Gala - suruv. ³Moya - urg‘ochi tuya; ⁴Bola kunda

• 
  bolalikda; ⁵Quyonchiq - tutqanoq.
  

Shibanib - yeng shimarib, shaylanib.

I^ Dabgiridan adashib - aqli shoshib, esini yo‘qotib; ²Qutbi zamon - zamon avliyosi.

I^ Banot - baxmal; ²Tomoshamon - tomoshabin.

INavoiyning nayot yo li to g‘risida o‘rtoqlaringiz bilan fikr almashing.

IINavoiydan bizga qanday asarlar meros bo‘lib qolgan? Ularni lirik, epik, liro-epik, ilmiy hamda biografik asarlar tarzida tasniflab, sanab bering.

IIIXamsachilik an’anasi, xamsanavislar to‘g‘risida qanday tasavvurga ega bo‘ldingiz?

I^ Padidor - paydo bo‘lgan, ko‘ringan.

I^Anfos - nafaslar; ²Mahro‘ - oy yuzli.

I¹ Nang - or, uyat, nomus; ²Hamsang - og‘irlikda barovar; ³Nigunluq - egilishlik, egiklik;

II^Sung‘ur - lochin, shunqor (qush); ⁵G‘azanfar - sher, arslon; ⁶Uy - sigir.

I¹Sarko‘b - bosh yanchuvchi, uruvchi; ²Burqa’ - yuzga tutiladigan parda, niqob;

II^Hijob - parda; ⁴Mahjur - hajrda qolgan, ayriliqda qolgan.

I^Ar - “agar" so‘zining qisqartirilgan shakli.

I^1noq quli - hukmdor qattiq ishongan saroy mulozimi ma’nosida; ²Harna - har qan­day; ³Bosh urdilar - bosh egdilar, ya’ni rozi bo‘ldilar; ⁴Tonglosi - ertasi.

I¹ Pashsha - bu yerda chivin ma’nosida;. ²Mazohim - zahmat yetkazuvchi bo‘lmasin;

II^Dodxoh - arz tinglaguvchi; ⁴Muddai-yu muddao alayh - da’vo qiluvchi va da’vo qili-

IIInuvchi (aybdor); ⁵Masnad - taxt; ⁶Mustafid - bahramand.

I¹Dilpazir - yoqimli, go‘zal; ²Dilraboyi noguzir - oldidan ketib bo‘lmaydigan go‘zal;

II^Dastur - odati; ⁴Jazira - orol; ⁵Ehtimom - diqqat qilish; ⁶Muxtari’ot - topish, kashf

IIIтW'sfir.w.Yi (ini/KWo/" 8r

IV(ixtiro) qilish; ⁷Xazoyin va dafoyin

Vrin-ketin, qayta-qayta.

I^Poya - qadr, daraja; ²Nishot - shodlik; ³Voya - 1) muqaddima; 2) bahra.

I^ Gardun - falak, taqdir; ²Besutun - Afsonaviy tog‘ nomi; ³Bod - shamol.

I^ Yaksar — bir boshda; ²Burudat — sovuqlik.

I^ Afvoji — todalar; ² Qoqimu sinjobu kishdin — silovsin, olako‘zanak va qunduz teri- sidan po‘stin.

I^Istig‘no - noz. Bu yerda tortinish, oZni tortish ma’nolarida qo‘llangan; ²Chandiki - shunchalar; ³Filmasal - masalan; ⁴Bo‘tayi haq - Haqning sovg‘asi; ⁵Jo - joy.

I¹ Kamzarofat - bu yerda nopok ma’nosida; ²A’do - yovlar; Juz - bo‘lak, qism; oz,

IImayda; ⁴Fard - bitta, biror; yakka, yolg‘iz; ⁵Sayd - ov; ⁶Sayyod - ovchi; ⁷Dom - tuzoq;

III^Nigun - egilgan, bukilgan.

I^ Juvon-u pir - yosh-u qari; ²Sahv - xato.

I^ Chirkin - uyatsiz.

I^1nfoq qiluvchi - o‘z yaqinlari yoki boshqa insonlarning ehtiyojlarini qondirish uchun yordam beruvchi, nafaqa qiluvchilar.

I^Mubohara qilmoq - fatvo bermoq, ruxsat etmoq; ²Murofaaga - bahs-munozara,

IImuhokama.

I^ Rabbiul avval - 1450 yilning may oyiga to‘g‘ri keladi.

I^ kamerdinerlar - uy xizmatchisi.

I^Ko‘shish — tirishish, urinish, harakat qilish.