Qovushqoq bo’lmagan suyuqliklar dinamikasi. Режа

Bernulli tenglamasining geometrik ma’nosi. Bizga gidrostatikadan ma’mulki, ifoda z nuqta otmetkasi va p’yezometrik balandlikdan iborat bo’lgan p’yezometrik bosim bo’lib hisoblanadi. Tenglamaning a’zosi tezlik napori deyiladi.
Bernulli tenglamasining uch a’zosi ham chziqli kattalik o’lchamlariga ega.
P’yezometrik va tezlik naporlarining yig’indisi to’liq yoki gidrodinamik napor deyiladi, ya’ni
(6.12)
Ko’ramizki, Bernulli tenglamasi o’zgarmas napor tenglamasi bo’lib ham hisoblanadi. Bernulli tenglamasi gidravlikaning muhim tenglamalaridan biri bo’lib hisoblanadi. U qaysidir oqim naychasining istalgan kesimidagi nuqta holati, bosimi va tezliklarining o’zaro bog’lanishini o’rnatadi. Har xil kesimlardagi z otmetkalarning o’zgarmasligi natijasida Bernulli tenglamasidan harakatlanayotgan suyuqlikning kerakli xossasi kelib chiqadi: tezlik oshishi bilan bosim kamayadi, tezlik kamayishi bilan esa bosim ortadi.
6.4. Qovushqoq bo’lmagan suyuqlik oqimi uchun Bernulli
tenglamasi
Avval erkin va ravon o’zgaruvchan harakatlardagi oqim ko’ndalang kesimlarida bosim taqsimlanishi qonunlarini qarab chiqamiz.
Erkin harakat. Oqimning erkin harakati deb, shunday harakatga aytiladiki, bunda har qaysi zarrachaning harakati faqat tashqi hajmiy kuchlar ta’sirida sodir bo’ladi (masalan, oqimning erkin otilishida ) va
(6.13)
ekanligi kelib chiqadi.
Eyler tenglamasiga murojaat qilib,



ko’ramizki, bunday holda , va hosilalarning har qaysisi nolga teng:
(6.14)
Bu p gidrodinamik bosimning x, y va z koordinatalga bog’liq emasligini bildiradi. Boshqacha qilib aytganda, erkin harakatdagi oqimning hamma nuqtalarida bosim bir xil. Suv tushish inshootlarida (6.3-rasm) 1, 2 va 3 nuqtalardagi bosimlar bir-biriga teng:

6.3-rasm. Suv tushish inshooti sxemasi

p₁=p₂=p₃
3 nuqtada bosim atmosfera bosimiga teng bo’lgani uchun, butun oqimda bosim atmosfera bosimiga teng.