|
4-mavzu: FUQAROLIK MA’SULIYATI VA DAXLDORLIK.
Fuqarolik ma’suliyati.
Fuqarolik jamiyatining faol a’zosi sifatida biz nimaga daxldor bo‘lishimiz kerak.
Bu nazariya doirasida shveytsariyalik Erix Fon Denikenning 1968-yilda bosilib chiqqan «Kelajak haqida xotiralar» kitobida ilgari surilgan qarashlar ham e'tiborga molikdir. Uning ta'kidlashicha, Yerdan tashqaridagi sivilizatsiya vakillari o'zlarining qaysidir maqsadlari bilan sayyoramizga kelganidan so'ng insonning gominid ajdodlarida irsiy jihatdan muayyan o'zgarishlar yuz bergan. Natijada aql va nutqqa ega yangi mavjudotlar kelib chiqqan. Koinot vakillari ma'rifiy maqsadlar bilan yana bir necha marta Yerga kelib ketgan. Bunga misol tariqasida muallifYerda (Iroq va Misrda) topilgan kristall linzalarni, to'qima materialdan tikilgan kiyim parchasini, galvanik tamoyilda ishlaydigan elektr batareyasini va boshqa qator ashyolarni keltiradi va «Iroq va Misrda ishlov berilgan kristall linzalar topildiki, ular hozirgi vaqtda elektrokimyoviy yo'l bilan olinadigan seziy oksidi qo'llangandagina tayyorlanadi» - deydi.
Xeluanda mavjud bo'lgan kiyim parchasi shunday yumshoq va yupqaki, uni hozirgi kunda faqat maxsus fabrikalarda chuqur texnikaviy bilimlarni qo'llash bilangina olish mumkin.
Bag'doddagi muzeyda turgan elektr batareyalari galvanik tamoyillarda ishlaydi. Ularda yana noma'lum elektrolitli va mis elektrolitli elektr unsurlarini ko'rish mumkin...
Old Osiyoning Qo'histon mintaqasidagi g'orda topilgan qoya suratlarida yulduzlarning 10 ming yil awalgi joylashuvi aks ettirilgan. Zuhra va Yer chiziqlar bilan tutashtirilgan. Bizning madaniyatimizdan oldin juda yuqori madaniyat, texnikamizdan oldin ham texnika mavjud bo'lganligini tan olamizmi yoki yo'q, bundan qat'i nazar, aynan koinotdan safar qilib kelganlar to'g'risida faraz mavjud.
Inson ajdodlariga boshqa sayyoralardan kelganlarning ta'siri to'g'risida turli mamlakatlarda keyingi o'n yilliklarda ham xilma-xil qarashlar ilgari surildi. Bir-birini takrorlamaydigan bu qarashlarga xos umumiylik shundan iboratki, ularning hammasida Yerda Koinotdan kelganlar qoldirib ketgan dalillarni topishga harakat qilishdir.
Hozirgi vaqtda Koinotning insoniyat ixtiyoridagi barcha vositalar yordamida tekshirilgan qismida qandaydir sivilizatsiyalar bo'lish ehtimoli tasdiqlanmadi. Bunga astronomlarning Yerda hayotning noyobligi, uning boshqa biron joyda bo'la olmasligi to'g'risidagi qarashlari ham qo'shilsa, koinotiy nazariyaning asosli emasligi ko'zga tashlanadi.
Insonning kelib chiqishi bilan bog'liq bo'lgan nuqtayi nazarlarning yuqorida qayd qilingan kamchiliklarini bartaraf qilish maqsadida keyingi yillarda antropogenezning ilk tabiiy zaminlariga e'tibor kuchaymoqda. Jumladan, bunda vulqonlarning tevarak-atrofga ko'rsatadigan ta'siri, Yerda iqlimning o'zgarishi, Quyosh va boshqa koinot obyektlaridan keladigan ta'sirlar, radia- tsiyaviy fon va hokazolar to'g'risida ko'p gapirilmoqda.
Yana shuni ta'kidlash joizki, yuqorida sanalgan tabiiy asoslar avval ko'rib chiqilgan nuqtayi nazarlarning ba'zilari, masalan, mehnat nazariyasi komponentlari bilan chambarchas bog'liq. Bu tasodifiy emas. Chunki hozirgi tadqiqotchilar ham qadimgi gominidlarning insonga aylanishi jarayonini o'rganishdi. Faqat gap bu yerda mehnat nazariyasi to'g'risida bormay, balki tabiatdagi anomal hodisalarning inson kelib chiqishi jarayonida tutgan o'rni haqidadir.
Darhaqiqat, normal holatdagi o'simlik yoki hayvon, shuningdek, inson ham anomal ta'sir ostida ijobiy yoki salbiy o'zgarishlarga uchrashi aniq. Masalan, ota-onalarga o'xshamaydigan odatdan tashqari qobiliyatli farzandlar dunyoga keladi. Ular o'zlari mansub bo'lgan turning rivojlanishi qonunlariga go'yo bo'ysunmaydigan holdadir. Agar bular insonni o'zining qadimgi hayvon ajdodlaridan paydo bo'lishi jarayoni tarzida mulohaza qilinsa, xiyla mantiqiylik kuzatiladi.
Ma' lumki, Afrika qit' asining j anubida Yer ostida j ahondagi barcha uranning 70 foizi mavjud. Fan ma'lumotlariga ko'ra, ayni shu mintaqa odamlaming ilk vatani - ularning kelib chiqqan joyidir. Radiatsiyaviy fan Yer qobig'ining yorilishi, vulqonlarning faollashuvi, geomagnit anomaliyalar va hokazolar natijasida kuchayib, bu yerdagi odamsimon mavjudotlar tanasida mutatsiya - jiddiy o'zgarishlar hosil qilishi faraz qilinadi. Mutatsiyalar tufayli primatlarda to'la tarzda tik yurishga o'tish, bosh suyagi hajmining kattalashuvi, jinsiy instinkt tabiatining o'zgarishi va hokazolar ro'y bergan. Jarayonning bundan keyingi davomi, ba'zi ilmiy farazlarga ko'ra, qurollarning tayyorlaridan foydalanish, keyinroq esa ularni yasash va takomillashtirish tarzida kechgan. Bu esa ilk odamning tubdan o'zgarishiga va oxir-oqibatda aqlli odam bosqichiga o'tishini ta'minlagan.
Anomal hodisalar nazariyasi
Inson kelib chiqishining anomal nazariyasida boshqa nuqtayi
nazarlardan anchagina ustunlik mavjud. Bu nazariya ba'zi primat- larning insonga aylanishini, boshqalarining aylanmaslik sabablarini, dastlabki odamning ilk tosh qurollardan qadimiyroq ekanini va hokazolarni mantiqan izchil tushuntirib bera oladi. Faqat unda tadrijiylik tamoyillari va ushbu nazariyani tasdiqlovchi misollar hozircha yetarli emas. Shunday qilib, antropogenez muammolari bugunga qadar o'z yechimlarini kutmoqda.
Asosiy tushunchalar
Do'stlaringiz bilan baham: | 
