Qora qalpoq indd

Shólkemlestiriw-biylik 
hújjetleriniń 
zárúrli 
bólimleriniń jaylasıwı hám ólshemleri
1-qosımsha
BLA NKALAR – BASPA IS QAǴAZLARÍ
Hújjettiń hárbir túri (qarar, biylik, buyrıq, xat hám 
t.b.) óziniń áhmiyeti hám wazıypasınan kelip shıǵıp, 
joqarıdaǵı zárúrli bólimlerdiń anıq bólimi kompleksine 
hám olardı jaylastırıw standart tártibine iye boladı. 
Sonday-aq, ayırım zárúrli bólimler, túrine qaramastan, 
hárbir hújjet ushın bolıwı shárt. Bunday zárúrli bólimlerdiń 
sol hújjette bolmawı onı huqıqıy kúshten ayıradı.
Hújjet blankası quramına kiretuǵın turaqlı zárúrli 
bólimler hújjette bolıwı shárt bolǵan májbúriy bólimler 
bolıp tabıladı. Bunday bólimler qaǵazdıń standart betine 
aldın-ala kirgizilip, baspaxana usılı menen yamasa belgili 
shtamp járdeminde kóbeytiledi. Bunday qaǵazlar 
blanka
1
– baspa is qaǵazı dep ataladı.
Ózbekstan Respublikasında ámeldegi mámleketlik 
standartına muwapıq, shólkemlestiriw-biylik hújjetleri 
ushın zárúrli bólimler quramınan kelip shıǵıp, xızmet 
blankalarınıń eki túri engizilgen: 
xatlar blankası 
hám
 
ulıwma blanka.
Xatlar blankasına
tómendegi zárúrli bólimler kiredi: 
«Shólkemniń logotipi» (eger bar bolsa), «Ministrlik 
yamasa joqarı uyımnıń atı» (sonday boysınıw bar bolsa), 
«Shólkem atı», «Baylanıs bóliminiń kórsetkishi,
 
pochta 
hám telegraf mánzili, faks, telefon nomeri, bank esap 
beti», «Sánesi», «Indeksi», «Hújjet kelip túskenligi 
haqqında belgi». 
Ulıwma blankaǵa
tómendegi zárúrli bólimler 
kiredi: «Ministrlik yamasa joqarı uyımnıń atı» (sonday 
boysınıw bar bolsa), «Shólkemniń atı», «Hújjet túriniń 
1
Bul sózdiń tiykarı francuzsha (blank) bolıp, onıń sózlik mánisi 
«aq, taza qaǵaz». Bul atama qaraqalpaq tiline «blanka» formasında 
kirgen. 

---

36
37
atı», «Sánesi», «Indeksi», «Dúzilgen yamasa baspadan 
shıqqan jeri». 
Hár eki túrdegi blankada zárúrli bólimler múyeshte 
(hújjettiń shep tárepindegi joqarı múyeshi) yamasa 
ortada (joqarı shetki bos orınnan tómende) jaylastırıladı. 
Xatlar ushın, ulıwma, basqa blankalar ushın da zárúrli 
bólimlerdiń múyeshte jaylasqanı qolay boladı. 
Blankalar, ádette, A4 (210 x 297 mm) hám A5 (148 x 
210 mm) ólshemdegi qaǵazlarda basıladı.
Hújjetler blankalarınıń shetinde bos orınlar bolıwı 
kerek (shep tárepte – 20 mm; joqarıda keminde – 10 mm; 
oń hám tómende keminde – 8 mm).
Hújjetlerdiń anıq túrleri (buyrıq blankaları, 
maǵlıwmatnama blankaları, akt blankaları hám t.b.) 
bir jılda 200 den kóbirek dúziletuǵın bolsa, bunday 
blankalardı baspadan shıǵarıwǵa jol qoyıladı.
Kópshilik hújjetlerdi, máselen, akt, maǵlıwmatnama, 
isenim xat, sonday-aq, buxgalteriya hújjetlerin hám 
basqalardı dúziw ańsat bolıwı ushın olardaǵı qáliplesken 
sózler jazılıp kóbeytilgen is qaǵazları da ádette blanka 
dep ataladı. Bulardan parıqlaw ushın joqarıdaǵı rásmiy 
xızmet blankaları «firma blankası» dep te júrgiziledi.