Qora qalpoq indd



Download 3,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/155
Sana27.04.2023
Hajmi3,41 Mb.
#932688
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   155
Bog'liq
qORA QALPOQ

DEFIS ARQALÍ JAZÍLÍW
§62.
Jıynaqlawshı máni bildiriwshi atlıqlardıń juplasıwınan 
jasalǵan qospa sózler defis arqalı jazıladı:
er-turman, qasıq-


421
ta
baq, bala-shaǵa, azıq-awqat, qatıq-sút, aǵa-ini, kempir-
ǵarrı, ata-ana, qız-kelinshek, qurt-qumırsqa, qoy-eshki, nárse-
qara, qarashay-balqar, buryat-mongol
hám t.b.
§63.
Ayqınlawısh – ayqınlanıwshı mánisinde juplasıp 
kelgen qospa atlıqlar: 
vagon-úy, general-mayor, premyer-
ministr, vice-prezident, lyotshik-kosmonavt
hám t.b.
§64.
Mánileri birgelikli eki sózdiń juplasıwındaǵı 
atlıq, kelbetlik hám ráwishler: 
úgit-násiyat, tálim-tárbiya, 
til-ádebiyat, fizika-matematika, kilovatt-saat, ózbekshe-
qaraqalpaqsha 
hám t.b.
§65.
Belgili bir aralıq yamasa keńisliktegi baǵıt-baǵdar, 
orın mánilerinde qollanılatuǵın qospa atlıqlardıń sıńarlarınıń 
arası defis penen jazıladı: 
Qońırat-Beynew
(temir jolı), 
Nókis-
Shımbay
(asfalt jolı), 
Volga-Don
(kanalı), 
Tashkent-Nókis
(hawa jolı) hám t.b.
§66.
Sıńarları sinonimlik qatnastaǵı jup sózler: 
kúsh-quwat, 
ar-namıs, aman-saw, qayǵı-hásiret, saw-salamat, uwayım-
qayǵı, hal-jaǵday, urıs-keyis, saz-sáwbet 
hám t.b.
§67.
Óz ara antonimlik qatnastaǵı jup sózler: 
jaqsı-jaman, 
azlı-kópli, úlken-kishi, alıs-beris, erteli-kesh, kún-túni, uyqılı-
oyaw, uzınlı-qısqalı
hám t.b.
§68.
Bir yamasa eki sıńarı da óz aldına mánige iye bolmaǵan 
jup sózler: 
emin-erkin, aǵıl-tegil, mázi-mayram, sam-saz, tum-
tus, lám-mim, shay-pay, nan-pan, suw-puw, malpaq-salpaq, 
olpı-solpı
hám t.b.
§69.
Juplasıp kelgen shamalıq hám toplaw sanlıqlar: 
bir-
eki, bes-altı, on-on bes, ekewlep-úshewlep, qırq-eliw, tórt-
besten
hám t.b.
§70.
Morfologiyalıq forması birdey eki feyildiń 
juplasıwınan jasalǵan qospa feyiller defis arqalı jazıladı: 
ayttı-qoydı, isledi-tasladı, ketti-qaldı, jazdı-aldı, ishtim-
qoydım, isleymen-taslayman, aytasań-qoyasań, ushadı-
ketedi
hám t.b.
§71.
Tákirarlanıp kelgen jup sózlerdiń sıńarlarınıń arasına 
tómendegi jaǵdaylarda defis qoyılıp jazıladı:
1) sıńarları birdey, ataw formadaǵı tákirarlanıp kelgen 


422
sózler: 
taw-taw, úyin-úyin, topar-topar, shoq-shoq, qap-qap, 
sóyley-sóyley, birim-birim, bólek-bólek, pada-pada, súriw-
súriw, túrli-túrli, kem-kem, kele-kele, waqtı-waqtı
hám t.b:,
2) sıńarları hár túrli formadaǵı sózlerden jasalǵan 
tákirarlanıp kelgen sózler: 
kem-kemnen, ashıqtan-ashıq, 
qaraptan-qarap, on-onlap, júz-júzlep, ayma-ay, kúnbe-kún, 
kózbe-kóz, júzbe-júz, qolma-qol
hám t.b.
3) tákirarlanıp kelgen eliklewish hám tańlaq sózlerdiń 
sıńarları defis penen jazıladı: 
jalt-jult, gúldir-gúldir, ǵashır-
ǵashır, gúw-gúw, ǵırt-ǵırt, tars-turs, úwh-úwhlep, tasır-tusır, 
sholp-sholp
hám t.b.
§72.
Arab cifr menen kelgen qatarlıq sannıń-
ınshı-inshi
qosımtalarınıń ornına defis qoyılıp jazıladı: 
31-mektep, 
9-klass, 1991-jıl, 1-sentyabr, 8-awıllıq mákán jıyını
hám t.b. 
Qatarlıq sandı bildiretuǵın arab cifrı birneshe bolıp kelgende, 
dáslepkilerinen keyin útir, eń sońǵısınan soń defis qoyıladı: 
7, 8, 9-klaslar.
Al, belgili bir waqıtlıq aralıqtı bildirip kelgen 
cifrlardıń arasına 
sızıqsha,
keynine 
defis
qoyılıp jazıladı: 
2017 
– 2021-jıllar
. Qatarlıq sandı kórsetiwshi rim cifrinan keyin 
defis qoyılmay jazıladı: 
XXI ásir, IV bap, II bólim
hám t.b.

Download 3,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   155




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish