Qo‘qon xonligida kitobat va kutubxonachilik tarixi bob. Qo‘qon xonligida ijtimoiy-siyosiy va madaniy jarayonlar

Tadqiqotning maqsad va vazifalari
. XVIII-XIX asrda Qo‗qon xonligining 
madaniy hayotini, asosan kitobat san‘ati va kutubxonalar faoliyati misolida o‗rganish, 
tahlil etib xulosa va natijalar olish tadqiqotning asosiy maqsadi qilib belgilangan. Bu 
maqsadga erishish uchun qo‗yidagi vazifalar hal qilinadi: 
− Qo‗qon xonligida madaniy hayotning shakllanishi va bu yerda kitobat ahliga 
yaratilgan imkoniyatlar, ma‘rifatparva xonlar va ularning rafiqalarini kitobat ahliga 
munosabati tahlil etiladi va unda Qo‗qon xonligi madaniy hayotining manbalarda 
yoritilishi va tarixshunosligi masalalari, XIX asrda Qo‗qon xonligida siyosiy, 
iqtisodiy-ijtimoiy vaziyatning madaniy hayotga ta‘siri turli manba va adabiyotlar 
asosida o‗rganiladi. 
− Mavzu doirasida Qo‗qon xonligida kitobat ishi va kutubxonalar faoliyati 
bilan bevosita dahldor bo‘lgan adabiy muhit, san‘at, ilm-fan va maorif tahlil etiladi, 
adib va shoirlar, tarixnavislik maktabi va uning namoyandalarining asarlari madaniy 
va ma‘naviy meros sifatida tadqiq qilinadi. 
− O‗rganilayotgan davrda Qo‗qon xonligida kitobat qilingan qo‘lyozma asarlar 
va o‘z davrida ilm-fan rivoji uchun muhim hisoblangan ―Qo‘qon qog‘ozi‖ moddiy 
madaniyat va xalq hunarmandchiligi, ularning o‗ziga xos jihatlari ham tadqiqot 
doirasiga tortiladi. 
Tadqiqotning davriy chegarasi
. Qo‗qon xonligi madaniy hayotining 
ajralmas qismi sanalmish kitobat ishi va kutubxonalar tarixi XVIII asr oxiridan XIX 
asr oxiriga qadar mavjud ma‘lumotlari bilan chegaralanadi. 
Tadqiqotning nazariy uslubiy asoslari
. Tadqiqot zamiridagi asosiy ilmiy 
konsepsiya mavzuga tarixiy haqiqat asosida yondashish bo‗lib, unda ijtimoiy-siyosiy 
va madaniy-ma‘naviy jarayonlar tarixiy va qiyosiy tahlil hamda xolislik tamoyillariga 
12
Қаранг: 
Life of Alimqul. A Native Chronicle of Nineteenth Century Central Asia
. / Edited and translated by Timur 
Beisembiev. London, 2003. – 116 p. 

---

tayangan holda tadqiq qilindi. Tadqiqotda o‗rganilayotgan muammoni to‗g‗ri hal 
etishda ilmiylik, bilishning xolislik, tarixiylik, qiyosiy va tanqidiy o‗rganish, 
tizimlilik tamoyillariga amal qilindi. Tadqiqotning metodologik asosini ishlab 
chiqishda O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning asarlari, 
ma‘ruza va nutqlarida ilgari surilgan uslubiy, ilmiy-nazariy ko‗rsatmalari, 
Vatanimizning taniqli tarixchilari va xorijiy olimlarning asarlari muhim rol o‗ynadi.