Qon tarkibi. Qonning umumiy taxlili. Mavzu: Qon shaklli elementlarini elektron xisoblagich yordamida xisoblash

Gemoglobin (haemoglobinum) 
erkaklarda— 130–160 g/l
ayollarda — 120–140 g/l 
Gemoglobinni tekshirish eng muxim va asosiy laborator tekshiruvlardan biri xisoblanadi. 
Eritrotsitlar soni bilan birga aniqlanganda, anemik xolatlarni baxolashda muxim laborator 
qo‘rsatkich xisoblanadi. 
Katta yoshli odamda gemoglobinning sifatiy tarkibi 
 
Gemoglobin
— xromoproteidlarga kirib, qonning asosiy nafas oqsili xisoblanadi. Oqsilli 
(globin) va oqsilsiz (gem) qismlardan tashkil topgan. To‘rttalik oqsil bo‘lib, to‘rtta subbirlikdan 
tashkil topgan, ularning xar biri gem bilan bog‘langan polipeptid zanjirni xosil qiladi. 
Polipeptid zanjirlar juftli bir xil: 4 molekula gem bilan bog‘langan, 2 ta α globin tipli zanjir va 2 
ta boshqa tipli (β, γ i δ) zanjir. Gem — temir atomi bilan bog‘langan, protoporfirin ІX 
molekulasi. Xar bir gemoglobin tetrameri 4 tagacha kislorod molekulasini qaytar bog‘lashi va 
transportirovka qilishi mumkin. 65 % gemoglobin, eritrotsitning yadro saqlovchi etilish 
bosqichida, 35 % i esa — retikulotsit bosqichida xosil bo‘ladi. Etilgan normotsit bosqichida 
gemoglobin sintezi to‘xtaydi. 
Xozirgi kunda gemoglobinning 3 ta asosiy podtipi ma’lum: Hb A, Hb F va Hb A2. 
Asosiysi podtip A bo‘lib, normada umumiy gemoglabinning 96–98 % ini tashkil etadi, Hb A2 
esa atigi 2– 3 % ni tashkil etadi. YAngi tug‘ilgan chaqaloqda asosiy o‘rinni egallovchi fetal 
gemoglobin (Hb F), katta odam qonida 1–1,5 %ni tashkil etadi.
Gemoglobinni miqdoriy aniqlash
Gemoglobinni miqdoriy aniqlashni 3 ta asosiy guruxi mavjud: 

kalorimetrik; 

gazometrik; 

gemoglobin molekulasida temir saqlashiga qarab. 
Ilgari Sali usuli bilan tanish, kalorimetrik gematinli usul keng qo‘llangan, bu juda engil 
va qulay, lekin noaniq usul xisoblanadi. 
Xozirda asosan siangemoglobin usul keng qo‘llaniladi, bu usul aniq va texnik jixatdan 
oson usul. 
Gazometrik usul va temirni aniqlashga asoslangan usullar aniq, lekin ko‘p vaqt talab 
etadi, shuning uchun xozirda kam qo‘llaniladi. 
Qonda gemoglobinni siangemoglobin usul bilan aniqlash. Klinik labaratoriyalarda keng 
qo‘llaniladigan, gemoglabinni universal aniqlash usuli.