Qo‘llashi, atom energetikasi hamda katta shaharlar chiqindilarini dunyo okeaniga

46-rasm. Vertikal o‘rnatilgan cho‘michli ish g‘ildirakli kichik
GES mashina zalining ko‘rinishi.
46-rasmda vertikal o‘rnatilgan cho‘michli ish g‘ildirakli kichik GES
mashina zalining ko‘rinishi keltirilgan.
Ma’lumki, soplolar sonini ko‘paytirish orqali cho‘michli ish g‘ildira-gining
aylanishlar soni va quvvatini oshirish mumkin. Ammo soplodan uzatilayotgan suv
faqat bir marta bir necha cho‘michga urilishi mumkin. Uzatilayotgan suv
energiyasidan bir necha marta foydalanish ustida olib borilgan tajribalar natijasida
Banki turbinasi yaratildi.
Banki turbinasi, ma’lum masofaga joylashtirilgan ikki dona aylana
shaklidagi gardishlarga, suv energiyasi quvvatini maksimall qabul qiluvchi shaklga
ega bo‘lgan parraklar o‘rnatilgan.
Konfuzordan uzatilayotgan suv, ish g‘ildiragining yuqorida joylashgan
parraklariga uzatiladi. YUqoridagi parraklarga urilib ularni harakatga keltirgan
oqim, pastga harakatlanib o‘z og‘irlik kuchi bilan pastdagi ish g‘ildiragi
parraklariga urilib ularni yana-ikkinchi marta harakatga keltiradi. SHunday qilib, 
bir marta uzatilgan suv oqimi turbina ish g‘ildiragiga ikki marta ta’sir qilib uni
harakatga keltiradi. 47-rasmda ikki karrali Banki turbinasining ishlash sxemasi
ko‘rsatilgan.

---

88
47-rasm. Ikki karrali Banki turbinasi:
1 - suv olib keluvchi quvur; 2 – konfuzor-suv yig‘uvchi; 3 - suv miqdorini
tartibga soluvchi zatvor; 4-zatvorni harakatga keltiruvchi; 5 - olib ketuvchi
kanal; 6-ish g‘ildiragi.
5.6 Kichik GESlar uchun tayyorlanadigan gidroagregatlar hamda
mikroGESlarning narxlari.
Har qanday yangi mashina va mexanizmlar, texnologiyalar, usullar juda
qimmat narxlanadi. CHunki birinchi marta ishlab chiqariladigan mashina va
mexanizmlarning qismlarini tayyorlash uchun yangi murakkab qoliplar va
boshqalar zarur bo‘ladi. SHuning uchun ham bugungi kunda noana’naviy va qayta
tiklanuvchi energiya manbalariga o‘rnatiladigan energetik qurilmalarining narxi
juda baland. Narxning yuqoriligi, yangi mashina va mexanizmlar texnologiyalar va
usullarning hayotga tadbiq qilinishini sekinlashtirdi. Quyida
MNTO INSET
birlashmasida kichik GESlar uchun tayyorlanayotgan gidroagregatlarning hamda
mikroGESlarning narxlarini ko‘rib chiqamiz (01.03.2012 yil holatiga, Rossiya
rublida)
[22]
.

---

89