Qo‘llashi, atom energetikasi hamda katta shaharlar chiqindilarini dunyo okeaniga

b)
sxemasi
(a)
diagrammasida, 20PrD
migroGESlarning ishlash diapazoni
sarfi - 50 l/s dan 600 l/s
mumkin.

---

80
5.4 Radial - o‘qiy (Frensis) turbinasi
Radial-o‘qiy turbinalar, ish g‘ildiragiga ichki va tashqi suv uzatuvchi boshqa
bir qancha turbinalarga qaraganda ilgariroq ishlab chiqilgan edi. 1847-1849 
yillarda amerikalik gidrotexnik Frensis, tashqi suv uzatuvchi turbinaning
konstruksiyasini
yaxshiladi. Uni
boshqa
olimlar
tomonidan
yanada
takomillashtirilishi natijasida, suv oqimini ish g‘ildiragi ichida burish imkonini
beradigan radial-o‘qiy turbinaning yaratilishiga olib keldi.
MNTO INSET
birlashmasida, kichik GESlar uchun bir qancha turdagi
radial-o‘qiy turbinaning 11-jadvalda keltirilgan turlari yaratilgan
[
22
]
.
11-jadval. Radial-o‘qiy turbinali gidroagregatlar
Parametrlari
Gidroagregat turlari
Quvvat, kVt
950 gacha
550
3300
5600
Bosim, m
30÷100
25÷55
70÷120
100÷160
Suv sarfi, m
3
/s
0,4÷1,25
0,4÷1,3
0,6÷3,2
1,5÷4,0
Turbina rotorining aylanish
tezligi, min
-1
1000; 1500
1000
600; 750; 
1000
750; 1000
Nominal kuchlanish, V
400; 6000 400; 6000
6000; 
10000
6000;10000
Elektr tokining nominal
chastotasi, Gs
50
50
50
50
Radial-o‘qiy turbinalarning bosimli quvurida gidravlik zarb hosil bo‘lish
ehtimoli bor. Generatorda halokat yuz berganida yoki yuklama birdan tushib
ketganda, yo‘naltiruvchi parraklar suv sarfini kamaytiradi va hosil bo‘lgan
gidravlik zarb natijasida quvur yorilib ketishi mumkin. Falokat-larni yo‘qotish
uchun radial-o‘qiy turbinalar, bosim o‘zgarib turganda spiral kameradan suvni
tashlab yuboruvchi, saqlovchi salt tashlagichlar bilan ta’minlanadilar. 
YUqori bosimda ishlaydigan radial-o‘qiy turbinalarda, ish g‘ildiragi
parraklariga urilmay oqib o‘tadigan suv miqdorini kamaytirish muhim

---

81
ahamiyatgan ega. Buning uchun bir-biriga ulanadigan qismlar katta aniqlik-da
tayyorlanadi hamda bosim isrofini kamaytiruvchi maxsus tiqinlar bilan jihozlanadi.
Radial-o‘qiy turbinalarni ishlab chiqarishda, ularni uzoq vaqt va ishonchli
ishlashini ta’minlovchi, emirilishga chidamli, maxsus po‘lat materiallardan
foydalaniladi
.
Radial-o‘qiy turbinali gidroagregatlar,turbinalar vamikro GESlar-ni tanlash
diagrammasida(38-rasm) 24
÷
250m li bosimlari,75
÷
5000 kVt quv-vatlari hamda
300
÷
4000 l/s suv sarfi oraliqlarida ishlashi ko‘rsatilgan.