Qishloq xo`jaligi korxonalari faoliyatini rejalashtirish tizimi rejalashtirishning asosiy tamoyillari va usullari

Miffiy atlaslar. Atlaslar geotizimning modeli sifatida
Milliy atlas, deb birorta mamlakatni turli sohalarini, ya ’ni tabiiy sharoiti va resurslari, aholisi, sotsial-iqtisodiyoti, madaniyati, tarixi va ekologik holatini aks ettiruvchi kartalaming tizimli to ‘plamiga aytildi. Milliy atlaslar davlat kartografik korxonalarida nashr qilinib, hukumat tomonidan qabul qilingan qarorlar asosida yaratiladi. Milliy atlas mamlakatning m a’lum bir davridagi iqtisodiy jihatdan rivojlanishini, ilmiy tafakkur asosida yaratilgan asar bo‘lib, kartografik jihatdan yuqori malakaga ega bo‘lgan mutaxassislar tomonidan yaratiladi. U mamlakatning milliy iflixori hisoblanadi. Atlasda kartalardan tashqari zarur ma’lumotlar beruvchi matnlar, ma’lumotnomalar, diagrammalar va grafiklar, suratlar ham beriUb, ular atlas mazmunini boyitadi. Odatda milliy atlas davlatning ko‘rki bo‘lib, u imkoni boricha zamonaviy dizayn bilan jihozlanadi. Milliy atlas bitta yoki bir qanchajildda nashr qilinishi ham mumkin. U vaqti kelganda yangilab, qayta nashr qilinadi. Birinchi milliy atlas 1899-yilda Finlandiyada, Finlondiya geografiya jamiyati tomonidan chop etilgan. Undan keyin Misr, Chexoslovakiya va boshqa mamlakatlarning milliy atlaslari chop etildi. MiJUy atlaslarni yaratish asosan Ikkinchi jahon urushidan so‘ng rivojlandi. Bu sohaning rivojlanishida Xalqaro geografik Ittifoq qoshida tashkil qilingan Milliy atlaslar komissiyasining xizmatlari katta. Bu komissiyaga birinchi bo‘lib, yirik kartograf professor K.A. Salishshchev rahbarlik qildi, uning dastlabki prezidenti etib saylandi Uning rahbarligida bir necha marotaba kartografiyaning dolzarb muamrnolariga bag‘ishlangan xalqaro konferensiyalar bo‘lib, unda Milliy atlas tuzishning dasturi ishlab chiqildi, atlasning asosiy mazmuni aniqlanib berildi. Shu komissiya rahbarligida bu sohaga bag‘isblanib yirik kartografik asar — «Нацональные атласы» (1967-yilda) chop etildi. Bu asar hozirgacha Milliy atlaslar yaratuvchilarga dastur bo‘lib xizmat qilmoqda. Milliy atlas yaratish — geograf va kartograflami milliy madaniyatni rivojlantirishda qo'shgan katta hissasi hisoblanadi. Milliy atlas yaratishga turli xil sohalarning eng yirik olimlari va mutaxassislari jalb etiladi, hattoki ba’zi mamlakatiarda Milliy atlas yaratish institutlari tashkil qilingan. Kartografiya sohasi rivojlangan mamlakatiarda (AQSH, Kanada, Fermaniya, Avstriya, Vengriya va boshqa mamlakatlar) milliy atlaslardan tashqari, bir qancha regional atlaslar ham nashr qilingan.