Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Og’iz orqali zond yuborish.
Yuvosh hayvonlarga zond yuborish vaqtida fiksasiya talab 
etilmaydi. Hayvonni so’lak sachratishidan saqlash uchun, bir necha qavatli dokani avval 
dezinfeksiya eritmasida xo’llab, keyin siqib hayvon burun teshigiga yopiladi. Choyshab uchlari 
yugan va lablar ostidan o’tkazilib, ikki tugun bilan bog’lanadi. Hayvon boshi tortib turiladi.
Yordamchi kergichni ushlab turadi, imkoniyat boricha hayvon boshi yuqoriga ko’tariladi, 
keyin pastga tortiladi, chaynash tishlari orasiga kergich quyiladi, va tili yon tomonga tortiladi. Shu 
vaqt vazelin, baliq moyi yoki har xil o’simlik moylari bilan ishlov berilgan zond extiyotkorlik bilan 
xiqildoqning qattiq tanglayi bo’ylab tez yuboriladi. Shundan so’ng zond qizilo’ngach va 
oshqozonga yo’naltiriladi. 
Burun yo’llari orqali zond yuborish.
Zondning yuboriladigan uchi vazilenlanib, o’ng qo’l 
bilan ushlanib, keyin o’ng yoki chap burun teshigi orqali yuboriladi.
Yordamchi o’ng tomondan turib, chap qo’li bilan hayvonning o’ng quloq suprasidan ushlab 
turadi, otlarda esa o’ng qo’l bilan yuganidan tortib turiladi. Yirik shoxli hayvonlarning shoxidan 
burun to’sig’idan barmoqlar va qistirgichlar bilan ushlanadi. 
Tekshiruvchi hayvonning o’ng tomonidan turgani ma’qul, shundan so’ng chap qo’l kafti bilan 
burin cheti bosiladi. Shu qo’lning o’rta barmog’i bilan hayvonning burun teshigini doka bilan 
ko’tarib, ko’rsatgich barmoq bilan zondning uchi pastga burun teshigiga yo’naltiriladi. Zond 
hayvon boshining uzunligini bildiradigan birinchi belgilangan chegaragacha oxista yuboriladi, havo 
xaltasi chiqib turganligi sababli, hiqildoqdan zond qarshilik bilan o’tadi. Yutish akti zondning 
qizilo’ngachga o’tishiga yordam beradi.
Zondning eng qulay o’tish holati hayvon boshining bo’yniga nisbatan uchburchak hosil 
qilishidir, buning asosi bo’lib halqum sohasidagi tayanch cho’qqisi va burun yelka chizig’i xizmat 
qiladi. Boshning to’g’ri holati to’g’ri chiziq hosil qiladi. Bu xalqum emas, balki xiqqildoq va 
kekirdakka qarab yo’nalgan bo’ladi. Bunday holda zond kekirdakka tushadi.

---

99
Zond qizilo’ngachga tushgandan keyin hayvon boshi to’g’rilanadi. Qizilo’ngach spazmida 
xiqqildoq sohasida chap qo’l bilan yengil paypaslash o’tkaziladi yoki til extiyotkorlik bilan tortiladi. 
Bunday harakatlar yutish harakatlarini va qizilo’ngach qisqarishlarini yuzaga chiqaradi, bu esa o’ng 
qo’l bilan zondni oldinga yo’naltirishga imkoniyat beradi.