Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Ichaklarni tekshirish – Intestinum 
Ichaklar ko’rish, paypaslash, perkussiya, auskultasiya va rektal tekshirish usullari bilan 
tekshiriladi. Ichakdagi kasalliklarni aniqlashda tezakni tekshirish ham katta ahamiyatga ega. Zarur 
bo’lganda rektoskopiya, laparoskopiya, laporotomiya, rentgenoskopiya va boshqa usullar 
qo’llaniladi. 
Ko’rish usuli bilan tekshirganda, qorin hajmining o’zgarishiga, hayvonning bezovtalanishi 
va har xil turishlariga, ichak kasalliklari belgilariga e’tibor beriladi. Bulardan tashqari tezak 
chiqarishga va tezakning holatiga ham e’tibor beriladi. 
Sog’lom hayvonlarda hyech qanday o’zgarish bo’lmaydi. Kasalliklarda quyidagi o’ziga 
xos belgilar kuzatilishi mumkin: 
1. Ichaklar joylashgan joylarning kattarib ketishi ichaklarda gazlar to’planganda 
(meteorizm) kuzatiladi. Hamma ichaklarda gaz to’plangan bo’lsa, ichaklarning hamma joyi 
kattaradi. Ayrim ichaklarda gaz to’plangan bo’lsa – faqat o’sha joy kattaradi. 
2. Ichaklar joylashgan joylarning kichrayib ketishi – hayvon yetarli oziqlantirilmaganda, 
Ichakni teshib, ichidagi narsalarni olib tekshirish
– vrach hayvonda tromboembolitik sanchiq 
borligiga gumonsiralsa, ichakdagi narsalarni olib tekshirish uchun bu usulni qo’llaydi. Ichakni 
teshadigan joyni rektal tekshirish yo’li bilan aniqlab, keyn shpris va igna yordamida teshib, u yerdagi 
narsalardan oladi. Tromboembolitik sanchiq bo’lsa qizil-qo’ng’ir rangdagi narsa olinadi. 
Qorin devorini teshib, qorin bo’shlig’idagi narsalarni olib tekshirish 
– bu usul peritonit, assit 
kasalliklariga, oshqozon va ichaklarning yorilganligini aniqlashda qo’llaniladi. Bunda igna va shpris 
yordamida qorin bo’shlig’ida to’plangan narsalar olinadi va tekshiriladi. Assit bo’lsa tiniq, suvsimon 
suyuqlik (transsudat); peritonit bo’lsa – quyqali suyuqlik (ekssudat) olinadi. Qorin bo’shlig’ida qon 
oqish bo’lsa – qizil suyuqlik yoki qon olinadi. Oshqozon va ichaklar yorilgan bo’lsa, shu a’zolar 
ichidagi narsalar qorin bo’shlig’idan olinadi. 
Rektoskopiya 
– bu tekshirishni o’tkazish uchun rektoskop asbobi ishlatiladi. Rektoskopiya 
yordamida to’g’ri ichak tekshirilib, u yerdagi yallig’lanish, - yorilish, yaralar, usmalar va boshqa 
o’zgarishlar aniqlanadi. Bu usul rektal tekshirishning iloji bo’lmagan mayda hayvonlarda juda qimmatli 
ma’lumotlarni beradi.