|
№
Hududlar
Daromadlar
Xarajatlar
Tartibga soluvchi
byudjetlararo
transfertlar
1
Qoraqalpog‘iston
Respublikasi
1614,2
2915,6
1301,4
2
Andijon viloyati
2352,2
3228,8
876,7
3
Buxoro viloyati
1935,4
2375,4
440,0
4
Jizzax viloyati
1212,9
1702,9
490,0
5
Qashqadaryo viloyati
2570,3
4147,6
1577,3
6
Navoiy viloyati
1535,8
1535,8
7
Namangan viloyati
1970,6
3254,5
1284,0
8
Samarqand viloyati
2657,0
3759,7
1102,7
9
Surxondaryo viloyati
1754,7
3048,3
1293,6
10
Sirdaryo viloyati
745,7
1279,9
534,2
11
Toshkent viloyati
3009,8
3009,8
12
Farg‘ona viloyati
2904,9
3815,0
910,1
13
Xorazm viloyati
1442,7
2075,6
632,9
14
Toshkent shahri
4068,6
4068,6
Jami
29774,7
40217,6
10443,0
2-jadval. 2021-yil uchun Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar
va Toshkent shahar mahalliy byudjetlari daromadlari, xarajatlari va tartibga
soluvchi byudjetlari transfertlari, milliard so‘mda.
19
XULOSA VA TAKLIFLAR.
Xulosa o’rnida shuni aytish joizki, O’zbekiston Respublikasi Mustaqillikka
erishganidan keyin rivojlanish yo’lini kuzatar ekanmiz O’zbekiston hukumatining
bu borada olib borgan islohotlari o’z samarasini yaqqol ko’rsatdi. Hukumatning
olib borgan siyosati, ayniqsa erkin iqtisodiy zonalar yaratish uchun olib borgan
ishlari tahsinga loyiqdir.
O`zbekistonda EIHlarni tashkil etishga zaruriyat bo`lgan bir qancha sabab
va ehtiyojlar mavjud edi. Buning natijasida oxirgi yillarda mamlakatimizda yana
18 ta EIH tashkil etilib, hozirgi kunda respublikamizda 21 ta EIH hamda 153
ta kichik sanoat zonalari tashkil etildi. O`zbekistonda EIHni tashkil etishda bir
qator hujatlar talab etilib, mzkur hujjatlar ro`yxati boshqa davlatlardagiga nisbatan
kamligi bilan ajralib turadi.
O`zbekistonda tashkil etilgan “Navoiy”, Angren” va “Jizzax” EIHlarida
xorijiy investitsiyalarni faol jalb etish, yangi ish o`rinlarini yaratish, hudud ishlab
chiqarish va eksport salohiyatini oshirish maqsadida bir qator soliq va bojxona
imtiyozlari taqdim etildi. Biroq, amalda yaratilgan qulaylik va imtiyozlarga
qaramay mazkur EIHlarga investitsiyalarni jalb etish, ish o`rinlarini yaratish,
ishlab chiqarish va eksport hajmini oshirish talab darajasida bo`lmadi. Ayrimlari,
hatto, importga bog`liq loyihalarga suyanib qoldi.
O`zbekistonda tashkil etilgan “Navoiy”, Angren” va “Jizzax” EIHlari bir
qator davlatlar tajribalarini o`rganish asosida tashkil etilgan bo`lsa-da, ulardagi
mavjud muammolar bir qator masalalarning hal etilishi bilan bog`liq holda ko`zga
tashlanib qoldi. Jumladan, qulay infratuzilmaning, xorijga chiqish-kirish viza
rejimi zarurligi, ma`muriy va boshqa to`siqlarni bartaraf etish, tashqi iqtisodiy
faoliyat
erkinligining
huquqiy
asoslarini
takomillashtirish
eng
muhim
masalalardan hisoblanadi.
Olib borilgan islohotlar natijasida bugungi kunda O`zbekistonda turli
yo„nalishdagi EIHlar faoliyati yo`lga qo`yilgan bo`lib, ular respublikamizning
mavjud 14 ta hududining 12 tasida tashkil etildi. EIHlarnig eng ko`pi Toshkent
20
viloyatida tashkil etilgan bo„lib, unda bugungi kunda 6 ta EIH faoliyat
ko`rsatmoqda. Shuningdek, endilikda shahar hududlarida texnoparklarni tashkil
etishga ham alohida e`tibor qaratila boshlandi.
Tahlillardan ayon bo‘lmoqdaki, energetika sohasida Navoiy, Sirdaryo,
Samarqand va Toshkent viloyatlarida amalga oshirilayotgan loyihalar istiqbolda
hududlarning ham iqtisodiy, ham ijtimoiy taraqqiyotiga xizmat qiladi. Chunki
energetika sohasi rivojisiz nafaqat ijtimoiy soha, balki biznes taraqqiyotini ham
tasavvur qilishning o‘zi murakkab. Ta’lim, sog‘liqni saqlash, suv xo‘jaligi va
boshqa sohalarda amalga oshirilayotgan davlat-xususiy sheriklik loyihalari
ahamiyati borasida yuqoridagi fikrlarni takrorlash mumkin.
Umumiy holda xulosa sifatida ta’kidlash lozimki, mintaqalar iqtisodiy
salohiyatidan
samarali
foydalanish
orqali
ijtimoiy-iqtisodiy
taraqqiyotni
jadallashtirish borasidagi hukumatimizning kompleks yondashuvi allaqachon
o‘zining natijalarini berish bilan birga istiqbolda jadal sur’atlardagi
taraqqiyotimizga ham xizmat qiladi. Bunda eng asosiysi integratsiyalashgan va
muvozanatli ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot orqali aholi turmush farovonligi yuksalib
borishi uzviy ravishda ta’minlanadi.
Erkin iqtisodiy zonalarni tashkil etishda asosan, qishloq hududlaridan
foydalanilsa maqsadga muvofiq bo`ladi. Boisi, chekka hududlarda ishchi kuchi
yetarli bo`lgani uchun ko`pchilik ish bilan ta`minlanadi. Bundan tashqari
qishloqlarda rivojlanish bo`ladi va aholi qishloqdan shaharga ko`chib o`tishi
kamayish barobarida, qishloqlarda ham aholi ongi va qarashlari yuksalib boradi.
Yana bir takliflardan biri, erkin iqtisodiy zonalarga eng so`nggi
innovatsiyalarni jalb etish. Investitsiyasiz innovatsiya bo`lmaydi deganlaridek,
jahonning oldi kompaniyalari, masalan, Samsung, Apple, Xiaomi, Tesla,
Microsoft, kabi gigant kompaniyalarining zavod va fabrikalarini mamlakatimizda
qurish uchun bitimlar tuzishimiz lozim. Erkin iqtisodiy zonalarimiz ular qo`ygan
talablarga bemalol javob beradi. Bu esa, mamlakatimizni rivojlanayotgan davlatlar
qatoridan rivojlangan davlatlar qatoriga kirishini yanada tezlashtiradi.
21
Do'stlaringiz bilan baham: |
