Qishloq taraqqiyotini oshirishda erkin iqtisodiy zonalar. Reja

№
Hududlar
Daromadlar
Xarajatlar
Tartibga soluvchi 
byudjetlararo 
transfertlar
1 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi 
1614,2 
2915,6 
1301,4 
2 
Andijon viloyati 
2352,2 
3228,8 
876,7 
3 
Buxoro viloyati 
1935,4 
2375,4 
440,0 
4 
Jizzax viloyati 
1212,9 
1702,9 
490,0 
5 
Qashqadaryo viloyati 
2570,3 
4147,6 
1577,3 
6 
Navoiy viloyati 
1535,8 
1535,8 
7 
Namangan viloyati 
1970,6 
3254,5 
1284,0 
8 
Samarqand viloyati 
2657,0 
3759,7 
1102,7 
9 
Surxondaryo viloyati 
1754,7 
3048,3 
1293,6 
10 
Sirdaryo viloyati 
745,7 
1279,9 
534,2 
11 
Toshkent viloyati 
3009,8 
3009,8 
12 
Farg‘ona viloyati 
2904,9 
3815,0 
910,1 
13 
Xorazm viloyati 
1442,7 
2075,6 
632,9 
14 
Toshkent shahri 
4068,6 
4068,6 
Jami
29774,7
40217,6
10443,0
2-jadval. 2021-yil uchun Qoraqalpog‘iston Respublikasi byudjeti, viloyatlar 
va Toshkent shahar mahalliy byudjetlari daromadlari, xarajatlari va tartibga 
soluvchi byudjetlari transfertlari, milliard so‘mda. 

---

19
XULOSA VA TAKLIFLAR. 
Xulosa o’rnida shuni aytish joizki, O’zbekiston Respublikasi Mustaqillikka 
erishganidan keyin rivojlanish yo’lini kuzatar ekanmiz O’zbekiston hukumatining 
bu borada olib borgan islohotlari o’z samarasini yaqqol ko’rsatdi. Hukumatning 
olib borgan siyosati, ayniqsa erkin iqtisodiy zonalar yaratish uchun olib borgan 
ishlari tahsinga loyiqdir. 
O`zbekistonda EIHlarni tashkil etishga zaruriyat bo`lgan bir qancha sabab 
va ehtiyojlar mavjud edi. Buning natijasida oxirgi yillarda mamlakatimizda yana 
18 ta EIH tashkil etilib, hozirgi kunda respublikamizda 21 ta EIH hamda 153 
ta kichik sanoat zonalari tashkil etildi. O`zbekistonda EIHni tashkil etishda bir 
qator hujatlar talab etilib, mzkur hujjatlar ro`yxati boshqa davlatlardagiga nisbatan 
kamligi bilan ajralib turadi. 
O`zbekistonda tashkil etilgan “Navoiy”, Angren” va “Jizzax” EIHlarida 
xorijiy investitsiyalarni faol jalb etish, yangi ish o`rinlarini yaratish, hudud ishlab 
chiqarish va eksport salohiyatini oshirish maqsadida bir qator soliq va bojxona 
imtiyozlari taqdim etildi. Biroq, amalda yaratilgan qulaylik va imtiyozlarga 
qaramay mazkur EIHlarga investitsiyalarni jalb etish, ish o`rinlarini yaratish, 
ishlab chiqarish va eksport hajmini oshirish talab darajasida bo`lmadi. Ayrimlari, 
hatto, importga bog`liq loyihalarga suyanib qoldi. 
O`zbekistonda tashkil etilgan “Navoiy”, Angren” va “Jizzax” EIHlari bir 
qator davlatlar tajribalarini o`rganish asosida tashkil etilgan bo`lsa-da, ulardagi 
mavjud muammolar bir qator masalalarning hal etilishi bilan bog`liq holda ko`zga 
tashlanib qoldi. Jumladan, qulay infratuzilmaning, xorijga chiqish-kirish viza 
rejimi zarurligi, ma`muriy va boshqa to`siqlarni bartaraf etish, tashqi iqtisodiy 
faoliyat 
erkinligining 
huquqiy 
asoslarini 
takomillashtirish 
eng 
muhim 
masalalardan hisoblanadi. 
Olib borilgan islohotlar natijasida bugungi kunda O`zbekistonda turli 
yo„nalishdagi EIHlar faoliyati yo`lga qo`yilgan bo`lib, ular respublikamizning 
mavjud 14 ta hududining 12 tasida tashkil etildi. EIHlarnig eng ko`pi Toshkent 

---

20
viloyatida tashkil etilgan bo„lib, unda bugungi kunda 6 ta EIH faoliyat 
ko`rsatmoqda. Shuningdek, endilikda shahar hududlarida texnoparklarni tashkil 
etishga ham alohida e`tibor qaratila boshlandi. 
Tahlillardan ayon bo‘lmoqdaki, energetika sohasida Navoiy, Sirdaryo, 
Samarqand va Toshkent viloyatlarida amalga oshirilayotgan loyihalar istiqbolda 
hududlarning ham iqtisodiy, ham ijtimoiy taraqqiyotiga xizmat qiladi. Chunki 
energetika sohasi rivojisiz nafaqat ijtimoiy soha, balki biznes taraqqiyotini ham 
tasavvur qilishning o‘zi murakkab. Ta’lim, sog‘liqni saqlash, suv xo‘jaligi va 
boshqa sohalarda amalga oshirilayotgan davlat-xususiy sheriklik loyihalari 
ahamiyati borasida yuqoridagi fikrlarni takrorlash mumkin. 
Umumiy holda xulosa sifatida ta’kidlash lozimki, mintaqalar iqtisodiy 
salohiyatidan 
samarali 
foydalanish 
orqali 
ijtimoiy-iqtisodiy 
taraqqiyotni 
jadallashtirish borasidagi hukumatimizning kompleks yondashuvi allaqachon 
o‘zining natijalarini berish bilan birga istiqbolda jadal sur’atlardagi 
taraqqiyotimizga ham xizmat qiladi. Bunda eng asosiysi integratsiyalashgan va 
muvozanatli ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot orqali aholi turmush farovonligi yuksalib 
borishi uzviy ravishda ta’minlanadi. 
Erkin iqtisodiy zonalarni tashkil etishda asosan, qishloq hududlaridan 
foydalanilsa maqsadga muvofiq bo`ladi. Boisi, chekka hududlarda ishchi kuchi 
yetarli bo`lgani uchun ko`pchilik ish bilan ta`minlanadi. Bundan tashqari 
qishloqlarda rivojlanish bo`ladi va aholi qishloqdan shaharga ko`chib o`tishi 
kamayish barobarida, qishloqlarda ham aholi ongi va qarashlari yuksalib boradi. 
Yana bir takliflardan biri, erkin iqtisodiy zonalarga eng so`nggi 
innovatsiyalarni jalb etish. Investitsiyasiz innovatsiya bo`lmaydi deganlaridek, 
jahonning oldi kompaniyalari, masalan, Samsung, Apple, Xiaomi, Tesla, 
Microsoft, kabi gigant kompaniyalarining zavod va fabrikalarini mamlakatimizda 
qurish uchun bitimlar tuzishimiz lozim. Erkin iqtisodiy zonalarimiz ular qo`ygan 
talablarga bemalol javob beradi. Bu esa, mamlakatimizni rivojlanayotgan davlatlar 
qatoridan rivojlangan davlatlar qatoriga kirishini yanada tezlashtiradi. 

---

21