|
ǀ
ISSUE 5
ǀ
2021
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 158
1-rasm. Innovatsion faoliyat omillarini tasniflash
1
.
Bevosita boshqariladigan omillar sirasiga, korxona innovatsion faoliyatiga ta’sir
ko‘rsatish natijalariga boshqaruv qarorlarinig qabul qilinishi bilan butunlay bog‘liq
bo‘lgan omillarni keltiramiz.
Korxonaning innovatsion faoliyatiga uning sohaga tegishliligi alohida ta’sir
o‘tkazadi. U aytarli darajada xususiy, mahalliy va xorijiy investorlarni jalb qilishga
sharoit yaratadi. Boshqa shu kabi sharoitlarda ham aynan qaysi sohaga tegishlilik omili
investitsiyalarni o‘ziga jalb qilish ko‘lamini oshiradi.
Qashqadaryo viloyatining sanoat mahsulotlari turlari bo‘yicha tahlillarni 1-
jadvalda ko‘rish mumkin.
1-jadval. Qashqadaryo viloyatida sanoat mahsulotlarini turlari bo‘yicha ishlab
chiqarish dinamikasi
№
Ko‘rsatkichlar
O‘lcho
v birl
2017
yil
2018
yil
2019
yil
2020
yil
O‘zgarishi,%
2017y.
nisbat
an
2019y.
nisbat
an
1
Elektroenergiya
mln.
13014 13105, 12943, 9658,2 74,2
74,6
1
Muallif ishlanmasi
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2
ǀ
ISSUE 5
ǀ
2021
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 159
kv.s
5
7
2
Tabiiy gaz
mlrd.
m3
36,2
33,7
32,4
2,4
66,3
74,0
3
Neft
mln. tn. 0,62
0,56
0,53
0,03
48,4
56,6
4
Gaz kondensati
mln. tn. 1,42
1,45
1,4
0,2
14,1
14,2
5
Oltingugurt
mln. tn.
0,3
0,25
0,3
-
-
-
6
Paxta tolasi
ming
tn.
145,0 118,5
47,0
40,9
28,2
87,0
7
O‘simlik yog‘i
ming
tn.
29,4
26,4
9,3
7,6
25,8
81,7
8
Xo‘jalik sovuni
tonna 106,5 197,0 263,0 103,0
96,7
39,1
9
Omuxta yem
ming
tn.
97,7
90,3
91,6
36,2
37,0
39,5
10 Asfaltli
aralashmalar
ming
tn.
161,3 111,9 115,0
87,6
54,3
76,1
11 Yig‘ma temir-
beton
ming
tn.
316,6 402,6 410,0
20,5
6,5
5,0
12
Noruda material
ming
tn.
1295,5 1038,2 1200,0 510,6
39,4
42,5
13
Paxta chigiti
tonna
213534
,0
176798
,0
72206,
0
60676,
1
28,4
84,0
14
Paxta linti
tonna
12346,
0
9757,0 3806,0 3858,4
31,2
101,4
15
Polietilen
ming
tn.
136,4 135,1 134,7 132,7
97,2
98,5
16 Plastmassa
quvurlar
tonna 4558,9 5095,4 4863,0 4678,5
102,6
96,2
17
Kaliy xlorid
ming
tn.
168,0 182,4 199,1 210,0
125,0 105,5
18
Kalava ip
tonna
11716,
5
24707,
0
25234,
0
26025,
5
222,1 103,1
19 Trikotaj mato
tonna 808,0 1541,2 1700,0 1761,0 218,0 103,6
20
Un
ming
tn.
132,7 130,3 138,8 152,9
115,2 110,1
21 Makaron
mahsuloti
tonna 4251,5 3463,0 3500,0 756,0
17,8
21,6
22 Aroq mahsulotlari ming l. 1888,0 1944,8 1922,6 5664,4 300,0 294,6
23 Vino mahsulotlari ming l. 903,0 920,0 740,3 846,9
93,7
114,4
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2
ǀ
ISSUE 5
ǀ
2021
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 160
Manba:Qashqadaryo viloyat statistika boshqarmasi ma’lumotlari asosida
hisoblangan.
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turganidek, viloyatda 2017-2020 yillar davomida
viloyatda asosiy turdagi 23 xil turdagi sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish dinamikasi
notekis bo‘lgan. Keyingi 4 yilda mintaqa iqtisodiyotini diversifikatsiyalash natijasida
hamda o‘tgan yilda yuz bergan SOVID-19 pandemiyasining salbiy ta’siri ostida mintaqa
iqtisodiyotiga katta samara beradigan elektroenergetika, neft-gaz, paxta xomashyosini
qayta ishlash, qurilish materiallari
va kimyo sanoati korxonalarining deyarli barchasida yuqori darajadagi pasayish yuz
bergan.
O‘sish sur’atlari faqat to‘qimachilik, oziq-ovqat va sharob-aroq sanoati
korxonalarida saqlanib qolgan xolos. Natijada viloyatda 2020 yilda 2019 yilga nisbatan
sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish 99,7 %ga kamaygan. Iqtisodiyotdagi bunday
pasayish tendensiyasi viloyatning respublika iqtisodiyotidagi ulushini ham sezilarli
pasaytishiga sabab bo‘ldi. Agar qator yillar davomida O‘zbekistonning YAIMda viloyat
YAHMning ulushi 10 foizdan kam bo‘lmagan, keyingi yillarda esa 7 foizdan ortiq
bo‘lgan bo‘lsa, 2020 yilda bu ko‘rsatkich 6 foizga tushib qolgan. Ushbu tahlillar
viloyatdagi mavjud sanoat korxonalari faoliyatini innovatsion rivojlantirish yo‘liga
o‘tishi dolzarb ekanligini asoslaydi.
Innovatsion faoliyatning shakllanishi va uning darajasiga korxona ko‘lami sezilarli
ta’sir o‘tkazadi. Nisbatan yirikroq korxonalarda ilmiy tadqikot ishlanmalar,
innovatsiyalarni amalga oshirish bilan shug‘ullanuvchi bo‘limlarni yaratish imkoniyati
ko‘proq. Statistik hisob kitoblarga qaraganda, sanoat ishlab chiqarish tashkilotlarining
asosiy ulushini xodimlari soni juda ko‘p bo‘lgan korxonalar guruhi tashkil etadi. Kam
ishchilar soniga ega bo‘lgan korxonalar guruhlarining innovatsiyalarning texnologik
amalga oshirilishidagi ulushi sezilarli darajada past.
Quyida Qashqadaryo viloyatidagi mavjud sanoat korxonalarining korxona ko‘lami
va bo‘ysunuv darajasi bo‘yicha ma’lumotlar tahlilini keltiramiz (2-jadval).
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2
Do'stlaringiz bilan baham: |
